Topadviseur Rosneft: geen stemrecht meer voor jongeren

Jongeren in Rusland zouden geen stemrecht moeten hebben, aldus een topman van het staatsconcern Rosneft. Volgens Michael Leontjev, pr-directeur van oliebedrijf Rosneft, moet het kiesrecht voor jongeren worden afgeschaft om Rusland te redden.

‘We stuiten binnenkort waarschijnlijk op de noodzaak om de jeugd het kiesrecht te ontnemen. Anders verliezen we het land. Dat is de waarheid. Die lui weten niets. Het is bijna Oekraïne. Afgrijselijk. Stemrecht voor jongeren is sowieso nergens voor nodig. Jong zijn is immers een ziekteverschijnsel dat overgaat door volwassen te worden’, zo zei Leontjev in een 40 minuten durend interview bij het radiostation Vesti FM. ‘Reële democratie is alleen mogelijk met een censor. Alleen een mens met opleiding, intellect en motieven kan een reële keus maken’, aldus de 61-jarige communicatie-directeur van Rosneft, een van de twee grootste staatsbedrijven van Rusland.

Mikhail Leontyev Wikimedia 2
Michaïl Leontjev anno 2013. Foto Wikimedia.

Iedere burger van 18 jaar of ouder heeft in Rusland een actief kiesrecht. Ook in gevangenissen kunnen gedetineerden gebruik maken van hun stemrecht. Alleen de rechter kan een Russische staatsburger het kiesrecht ontnemen. Het passieve kiesrecht is minder ruim geregeld. Volgens de nieuwe grondwet, die sinds het plebisciet van 1 juli van kracht is, moet de president minimaal 35 jaar oud zijn, mogen ministers, gouverneurs en senatoren in de Federatieraad niet jonger zijn dan 30 jaar en is voor het lidmaatschap van de Doema een minimumleeftijd van 21 jaar blijven gelden.

Patriottische opvoeding 

De oprisping van Michaïl Leontjev heeft ambivalente reacties opgeroepen. Het pleidooi van de Rosneft-manager is onhaalbaar en dus niet bedoeld als een concreet voorstel, zo luiden de meeste interpretaties, maar is wel een uiting van breder levende zorgen over het gebrek aan loyaliteit van de jeugd tegenover het Kremlin.

In de Doema hebben parlementariërs van verschillende fracties het idee meteen afgewezen als zijnde in strijd met de grondwet. Volgens deze politici is Leontjev vooral uit geweest op effectbejag en liggen er geen concrete plannen ter tafel. De pr-adviseur van Poetins loyale bondgenoot Igor Setsjin staat bekend als een provocateur.

Maar een aantal parlementariërs verklaart Leontjev ook weer niet voor gek. Er is inderdaad een probleem met de jeugd, vinden zij. ‘We zijn de jeugd kwijtgeraakt’, zei Michäil Jemeljanov, lid van de Doema voor de zogeheten systeem-oppositionele partij Rechtvaardig Rusland. ‘Helaas is de jeugd niet alleen in oppositie tegen het Kremlinregime, maar tegen het eigen land’, aldus Jemeljanov. De instituties waar de jeugd wordt gesocialiseerd – zoals scholen en andere onderwijsinstellingen, internet, boeken – moeten volgens hem weer onder controle komen van ‘patriottische krachten’ die de jeugd ‘opvoeden in een patriottische geest’.

Senator Frans Klintsevitsj, tevens partijbestuurslid van de presidentiële partij Verenigd Rusland, maakt zich zorgen dat de jeugd geen onderscheid meer kan maken tussen ‘waarheid en leugen’ en kiezen voor ‘waarden die schadelijk zijn voor de samenleving’. Het is volgens Klintsevitsj de taak van volwassenen om de jeugd met woorden en voorbeelden weer op het juist te pad te brengen.

Buiten de politiek is het pleidooi van Leontjev ook geïnterpreteerd als een signaal dat er in regeringskringen steeds meer zorgen leven over de loyaliteit van de jeugd. De econoom en publicist Dmitri Travin, werkzaam bij de Hogere Economische School in Moskou, neemt het interview met Leontjev serieus, omdat hij ‘vaak zegt wat Poetin denkt’. Onder het mom dat het land moeten worden behoed voor ‘chaos’ heeft zich een autocratie genesteld. ‘We verkeren nu in een overgang van autocratie naar gerontocratie via een tijdelijke fase van kleptocratie’, aldus Travin.

Vervroegde Doemaverkiezingen?

Intussen worden er in het Kremlin scenario’s uitgewerkt om het verse mandaat, dat Poetin via het grondwettelijke plebisciet van 1 juli zou hebben gekregen, zo snel mogelijk om te zetten in een nieuwe politieke legitimatie voor de Doema. Volgens de zakenkrant Kommersant ligt er bij de presidentiële administratie een plan om de verkiezingen voor de Doema te vervroegen van september 2021 naar maart/april volgend jaar.

Dit najaar lijkt onmogelijk, omdat ook Rusland zich opmaakt voor een tweede golf van de corona-pandemie en het in dat geval amper haalbaar is om de wettelijke termijnen voor het uitschrijven en de organisatie van verkiezingen in acht te nemen. Bovendien is de Doema nu nog bezig met de behandeling van een aantal nieuwe kieswetten, die het onder meer mogelijk moeten maken om verkiezingen uit te smeren over drie dagen.

In het parlement waren al eerder stemmen opgegaan om de verkiezingen te vervroegen. Maar dat idee is tot nu toe niet gesteund voor parlementsvoorzitter Vjatsjeslav Volodin. En president Poetin zelf heeft gezegd dat hij alleen vervroegde verkiezingen wil uitschrijven als daarover binnen de Doema ‘consensus’ bestaat. Als die overeenstemming er is, kan de Doema zichzelf ontbinden.

Of er al volgend voorjaar verkiezingen voor de Doema zullen worden gehouden, zal in belangrijke mate afhangen van de ontwikkeling van de corona-pandemie en de economische gevolgen ervan. Hoe dieper en langer de economische recessie duurt, hoe meer belang Kremlin en Doema hebben om de verkiezingen in het kader van de crisisbestrijding te vervroegen en eventuele oppositionele partijen geen kans te geven zich te groeperen.

(Bronnen: Kommersant, Vesti FM, RBK, Vedomosti)