In de vroege ochtend van 6 juni is de dam over de Dnepr bij de waterkrachtcentrale van Kachovka opgeblazen. Afgelopen oktober waarschuwde Oekraïne al dat het Russische leger de dam had ondermijnd. De Russische troepen waren zich op dat moment aan het terugtrekken uit Cherson. Volgens het Institute for de Study of War (ISW) zou het Russische leger de dam Kachovka kunnen opblazen als dekking voor hun terugtrekking. Wij publiceerden toen een interview met de Oekraïense kolonel b.d. Roman Svitan, die uitlegde waarom het voor de Russen militair opportuun zou zijn de dam door te breken en wat er dan zou gebeuren.
Dam over de Dnepr bij de waterkrachtcentrale van Kachovka. Foto wikipedia
Door Farida Koerbangalejeva
Opblazen van de dam geeft de Russische troepen de kans om de oversteek van het Oekraïense leger over de Dnepr te vertragen, de aandacht af te leiden van berichten over hun verliezen en Oekraïne te beschuldigen de nabijgelegen dorpen onder water te zetten.
Hoe waarschijnlijk is het dat de terugtrekkende Russische troepen de dam bij de waterkrachtcentrale van Kachovka zullen opblazen?
'Alles hangt af van de manier waarop de Russische troepen zich van de rechteroever van de Dnepr zullen terugtrekken. Als dat chaotisch gebeurt en als zij de linkeroever niet in gereedheid hebben gebracht, dan kunnen ze de toegang tot de Krim niet afsluiten. Aangezien er op de rechteroever twee tot drie keer minder Russische dan Oekraïense soldaten zijn, kunnen de Oekraïners de Dnepr oversteken en meteen de Krim binnentrekken via de landengte van Perekop. De Krim is nog steeds goed beschermd, er zijn daar enkele versterkingen aangebracht, maar daar is makkelijk doorheen te breken.
De Russen hebben haast. Ze moeten weg van de rechteroever, omdat de Oekraïners elke dag twee compagnies uitschakelen, er vallen daar heel veel doden. Als de terugtrekking ordelijk verloopt, dan hoeven ze niet bang te zijn. Ze kunnen dan de toegang tot de Krim blokkeren. Maar als ze beginnen te rennen, als er paniek uitbreekt, als ze hun wapens achterlaten, dan kunnen de Oekraïense troepen achter de Russen aan ook de Dnepr oversteken. Om de Oekraïense troepen de pas af te snijden, kunnen de Russen de dam bij Kachovka opblazen en de aanvallers door een overstroming tegenhouden.'
Welke variant is waarschijnlijker, de ordelijke of chaotische aftocht?
'Ze zijn zich al aan het terugtrekken. Een paar dagen geleden hebben ze de evacuatie afgekondigd van de rechter- naar de linkeroever. Naar ze zeiden voor burgers. Maar in werkelijkheid is het een dekmantel voor het overzetten van militairen, zodat zij niet beschoten worden. Ze moeten zo’n 20 tot 25 duizend militairen op de linkeroever zetten en dat is moeilijk, omdat er maar twee wegen zijn: de Antonivbrug in Cherson en de brug van de waterkrachtcentrale van Kachovka bij Berislav. En verder moeten ze collaborateurs en personeel van de bezettingsmacht (medewerkers van de politie, geheime dienst, procureurs, rechters en leraren) die ze daar hebben neergezet overzetten. Dan heb je het over 50 duizend mensen.
De Russen zijn ook bang voor het volgende. Als ze de dam niet opblazen en de Oekraïense troepen gebruiken de dam over over te steken naar de linkeroever, dan zijn ze al in Nova Kachovka. Dan kunnen de Oekraïners de kerncentrale Zaporizje in de tang nemen en van twee kanten Melitopol aanvallen. Dan stort het hele zuidelijke front van de Russen in. Daarom schat ik de kans op 70 tot 75 procent dat ze de dam toch opblazen. Militair gezien is dat heel gunstig.'
Cherson ligt op de rechteroever van de Dnepr, Nova Kahovka op de linkeroever. Schermafbeelding Google maps
Wat gebeurt er als de dam opgeblazen wordt?
'Cherson komt niet onder water te staan, de stad bevindt zich op de hoge rechteroever. Het water zal omlaag richting Krim stromen en de linkeroever overstromen. Daar zijn geen grote bevolkingscentra. Er zal een golf van 5 tot 7 meter hoog worden veroorzaakt. Het gebied dat overstroomd wordt zal 40 kilometer breed zijn. Het zal twee tot tweeëneenhalf uur duren totdat het water de Zwarte Zee bereikt. Alle dorpen op weg daarheen zullen worden overstroomd, maar niet weggeslagen. Mogelijkerwijs zal het stuwmeer van de kerncentrale leeglopen en dat is slecht, maar betekent niet dat de kerncentrale zal ontploffen, want er is een eerste koelsysteem dat de reactors koelt. Maar de kerncentrale hierna opstarten zal praktisch onmogelijk zijn. In elk geval totdat de waterkrachtcentrale is hersteld.'
Vertraging van aanval
In hoeverre zal de overstroming de aanval van het Oekraïense leger vertragen?
'We zullen pas weer verder kunnen aanvallen als we Melitopol hebben bereikt. De Oekraïense troepen zullen in dat geval niet bij Cherson oversteken naar de linkeroever, dat staat vast. Ze zullen langs de rechteroever omhoog moeten en in de buurt van Zaporizje oversteken naar de andere kant van de Dnepr. En vandaar naar Melitopol en door naar de Krim. Je kunt zeggen dat de aanval vertraagd zal worden tot het voorjaar. Tamelijk lang, ja.'
Wat gebeurt er met Cherson? Gaat daar gevochten worden?
'Nee, want de Russen zijn heel slecht voorbereid op stadsgevechten. De troepen die dat konden horen bij de verkenningseenheden van de Russische generale staf en die zijn bijna allemaal gesneuveld in Marioepol. Ze konden Marioepol maandenlang niet innemen, hoewel de verdedigers helemaal omsingeld waren. Wat hebben ze toen gedaan? Ze hebben de stad gebombardeerd vanuit de lucht en pas daarna ingenomen. Hetzelfde gebeurde in Severodonetsk. Als onze soldaten Cherson binnentrekken, dan wordt dat een slachtpartij van kinderen. De Russen snappen dat heel goed, daarom trekken ze zicht terug uit Cherson. Ze weten dat ze niet kunnen vechten in steden, daarom vechten ze in het open veld.'
U heeft het over het innemen van de Krim door Oekraïne, maar veel experts zien dat op korte termijn niet gebeuren. Waarom bent u zo optimistisch?
'Het Oekraïense leger zal dat niet in een aanval voor elkaar krijgen. Het wordt een geleidelijke opmars. Het leger moet grip krijg op de linkeroever. Waarom had Poetin de rechteroever nodig? Het was een bruggenhoofd, waarvandaan ze later konden oprukken richting Mykolajiv, Odesa en verder. Een bruggenhoofd neem je in om vandaaruit te bewegen. Als je niet beweegt, is het een valkuil. Daarom rennen de Russen daar weg.
De beweging van de Oekraïense troepen van de rechter- naar de linkeroever is net zoiets. Ze zullen over de Antonivbrug, die nog niet helemaal verwoest is, en over de dam bij Kachovka naar de linkeroever oversteken. Om die reden hebben de Oekraïeners de Antonivbrug niet verwoest.
Om de opmars naar de Krim of naar Perekop te beginnen zijn er zeker 30 duizend manschappen nodig. Het bruggenhoofd kan een of twee weken in stand blijven om de troepen te verzamelen. Dan gaan ze direct door naar de Krim. Daarom willen de Russen ook de dam bij Kachovka opblazen, zodat wij niet zo’n bruggenhoofd kunnen inrichten. Als de dam wordt opgeblazen, moeten we een omtrekkende beweging maken en via Melitopol richting de landengtes Perekop en Tsjongar trekken. Dan duurt het alleen wat langer.'
Oekraïens leger moet blijven bewegen
Veel experts zijn geneigd te denken dat Poetin het front in de winter wil bevriezen om een adempauze te nemen. Is dat ook voor de Oekraïners een optie?
'Nee, als de Oekraïners stilstaan, dan graven de Russen zich in.We mogen de vijand geen kans geven om verdedigingslinies te bouwen, want het gevaar bestaat dat je daar niet meer doorheen kunt breken. We moeten aanvallen, als we stilstaan dan duurt dat misschien heel lang. Wij moeten bewegen: een kilometer, twee, vijf kilometer, twintig meter. Maar er moet beweging zijn om de vijand geen kans te geven zich in te graven.
De Russen waren zes maanden in de aanval, maar konden zich nergens ingraven en toen wij hen tegenhielden en gingen terugdringen, konden ze nergens standhouden. Langs de hele grens met Belarus en in het noordoosten hebben wij verdedigingslinies gemaakt. Bruggen opgeblazen, mijnen gelegd, daar komen ze niet doorheen. Als ze dat doen, dan crashen ze. Daarom zijn we niet erg bang dat de Russen vanuit Belgorod [Russische garnizoensstad 80 km ten noorden van Charkov, red.] naar Charkov trekken.
Dit is een enigszins ingekorte vertaling van een interview dat is verschenen op de Russische nieuwssite Republic