De Russische inlichtingendienst FSB is volgens de nieuwssite Rosbalt op zoek naar degenen die persoonsgegevens over de verdachten van de aanslag in Salisbury op ex-spion Skripal hebben gelekt. Gezocht wordt naar medewerkers van Binnenlandse Zaken die aan journalisten of anderen de gegevens hebben verkocht.
De jacht naar het lek werd geopend, nadat op 14 september de onderzoekscollectieven van het Britse Bellingcat en het Russische The Insider een rapport publiceerden, waarin zij aan de hand van de paspoortgegevens van Alexander Petrov en Roeslan Bosjirov aannemelijk maakten dat de twee mannen agenten van de Russische militaire inlichtingendienst GROe waren. De Russische president Poetin had eerder verklaard dat de twee gewone Russische burgers waren en geen geheim agenten, zoals de Britse regering beweerde. Zelf verschenen de mannen de dag na Poetins uitspraak op televisie en vertelden hoe zij als toeristen in Salisbury beland waren.
In een volgende publicatie schreven Bellingcat en The Insider dat de werkelijke identiteit van Bosjirov de 39-jarige kolonel Tsjepiga was. Zij vermeldden veel feiten over Tsjepiga, onder meer dat hij eind 2014 de hoogste Russische onderscheiding had ontvangen en presenteerden een foto van diens paspoort. Volgens de bron van nieuwssite Rosbalt is de FSB niet in actie gekomen omdat er onthullingen zijn gedaan, maar omdat dergelijke informatie niet op straat hoort te liggen.
De krant Vedomosti citeerde iemand die zei dat de zwarte markt voor zulke vertrouwelijke gegevens vorige week ineens is opgedroogd. Gegevens over mensen die de douane passeren en van mensen die een buitenlands paspoort hebben aangevraagd zijn niet meer te koop. Volgens deze bron heeft dit ongetwijfeld te maken met de publicatie van de gegevens van Petrov en Bosjirov. In de illegale handel zouden de gegevens over het in- en uitreizen van één burger ongeveer 50 duizend roebel kosten, zo’n 650 euro. De zegsman denkt dat over een tijdje de zwarte markt voor gegevens weer op gang zal komen, maar dan tegen hogere prijzen.
Een medewerker van The Insider, Sergej Kanev, is uit Rusland vertrokken omdat hij bang is te worden opgepakt wegens het openbaar maken van staatsgeheimen. The Insider en Bellingcat kondigen een vervolg op het onderzoek aan, waarin de werkelijke identiteit van de tweede man, Alexander Petrov, zal worden onthuld.
De Komsomolskaja Pravda vroeg deskundigen de gezichten van Tsjepiga (links) en Bosjirov (rechts) te vergelijken
Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov noemde vorige week de verhalen over de ware identiteit van Bosjirov pure speculatie. ‘Al die redeneringen over wie op wie lijkt. Bij ons op het Rode Plein rennen tot op de dag van vandaag tien Stalins en 15 Lenins rond en allemaal lijken ze erg veel op hun origineel.’
Maria Zacharova, die de woordvoering verzorgt namens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, zei dat er geen bewijs is voor de onthullingen van Bellingcat en The Insider en dat het dus om een ‘campagne gaat om de aandacht af te leiden van de hoofdvraag: Wat is er in Salisbury gebeurd?’
In Russische kranten worden mensen aan het woord gelaten die de rapportages van Bellingcat en The Insider ontkrachten, maar ook mensen die de gelijkenis tussen de foto’s van Tsjepiga en Bosjirov overtuigend vinden.
'Geen school voor killers'
Een voormalige leraar aan de militaire school in het Verre Oosten waar Tsjepiga werd opgeleid, zegt dat de training erop gericht was met militaire middelen te vechten. Volgens deze Aleksandr Borzjko trad Tsjepiga na zijn opleiding toe tot een afdeling van de gemechaniseerde artillerie. Het idee dat hij geheim agent is geworden acht hij ‘flauwekul’. ‘We hebben geen school voor killers,’ zei hij.
De krant Kommersant vond in het dorp waar de familie van Tsjepiga had gewoond mensen die hem herkenden. Ze vroegen hun namen niet te noemen, omdat ze bang waren voor problemen met de FSB. Ze zeiden hem voor het laatst zo’n tien jaar geleden gezien te hebben. Zijn ouders woonden tot een paar jaar geleden in het dorp.
De Komsomolskaja Pravda, een pro-Kremlin uitgave, liet op 27 september een plastisch chirurg aan het woord die zei op grond van de foto’s ervan overtuigd te zijn dat Bosjirov en Tsjepiga verschillende personen waren. Twee dagen later echter publiceerde de krant de mening van twee rechercheurs die tot de tegenovergestelde conclusie kwamen. ‘De rechercheurs zeggen: hij lijkt. Andere specialisten zeggen: hij lijkt niet. Om gek van te worden! Dat is geen detective meer, maar een vaudeville!’
Dezelfde krant loofde eerder 100 duizend roebel (1300 euro) uit voor degene die ‘wezenlijke en door feiten onderbouwde informatie verstrekt over het leven van Petrov en Bosjirov’. Volgens de krant had het tv-interview met hen, dat moest bewijzen dat de twee mannen gewone Russische burgers waren die een toeristisch bezoek brachten aan Salisbury, meer vragen opgeroepen dan beantwoord. Er moeten toch familieleden, vrienden, klasgenoten of buren zijn die kunnen bevestigen dat Petrov en Bosjirov zijn wie zij zeggen dat zij zijn?, aldus de Komsomolskaja Pravda. De oproep, die op 14 september vescheen, heeft tot nu toe geen resultaat opgeleverd.
Zie verder latere onthulling door Bellingcat van ware identiteit Alexander Petrov
