Vladimir Poetin gaf op 2 november de in opspraak geraakte Russische militaire inlichtingendienst een pluim door te bepleiten de oude en veel beladener naam ‘GROe’ in ere te herstellen. Dat zei hij op een feestelijke bijeenkomst ter ere van het honderdjarig jubileum van de geheime dienst. De Russische president bejubelde de ‘unieke capaciteiten’ van de dienst, die sinds de gifgasaanval op Sergej Skripal in het Westen in het middelpunt van de belangstelling staat.

Poetin spreekt jubilerende Militaire Inlichtingendienst toe (foto Kremlin.ru)

In zijn speech stelde Poetin voor de geheime dienst haar oude Sovjet-naam terug te geven. ‘Ik feliciteer u met de naderende feestdag, de Dag van de militaire inlichtingen, en met het honderdjarig bestaan van de legendarische GROe, die tegenwoordig GOe heet, Hoofddienst van de Generale Staf van de Russische Strijdkrachten. Onbegrijpelijk waar de toevoeging 'inlichtingen' [in die naam - red.] gebleven is, dat zou hersteld moeten worden.’ De 'R' staat voor Razvedyvatel’noje ('inlichtingen'). Poetins voorstel werd beantwoord met een luid applaus.

Hoewel de inlichtingendienst wereldwijd nog altijd bekend staat onder haar oude afkorting ‘GROe’ (in het Engels GRU) oftewel ‘Hoofd Inlichtingendienst van de Generale Staf’, werd het woord ‘inlichtingen’ in 2010 geschrapt in het kader van hervormingen van het Russische Ministerie van Defensie waar de dienst onderdeel van uitmaakt.

De aflopen jaren haalde de militaire inlichtingendienst regelmatig het nieuws, onder andere vanwege betrokkenheid bij de annexatie van de Krim en destabiliserende activiteiten in Oost-Oekraïne. Volgens Groot-Brittannië zit de militaire inlichtingendienst achter de poging om de overgelopen GROe-spion Skripal en zijn dochter te vergiftigen, de Verenigde Staten beschuldigen de GROe van inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 en Nederland kwam op 4 oktober 2018 met bewijs dat de GROe heeft geprobeerd de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag te hacken.

Defensie is prioriteit

In zijn toespraak benadrukte Poetin dat de ontwikkeling van de capaciteiten van de militaire inlichtingendienst hoge prioriteit heeft. ‘Kwalitatieve ontwikkeling van de Russische Strijdkrachten heeft onze belangrijkste prioriteit. Dat heb ik meermaals gezegd. Eén van de cruciale richtingen binnen dit werk is zonder meer het versterken van het personeel en van de operationele en technische mogelijkheden van de afdelingen van de militaire inlichtingen.’

Verder sprak Poetin zijn bewondering uit voor de grote rol die de militaire inlichtingendienst in Syrië heeft gespeeld bij het bestrijden van ‘terroristen’. Daarbij zinspeelde de Russische president ook op de groeiende internationale spanningen. ‘De inlichtingendienst is onlosmakelijk verbonden met de militaire zaak en de krijgswetenschap. Helaas neemt wereldwijd het aantal potentiële conflicten alleen maar toe. Dit gaat gepaard met provocaties en onverbloemde leugens. Men onderneemt pogingen om het strategische evenwicht te doorbreken. Het internationale rechtssysteem wordt ondermijnd. Radicalen en terroristen die er naar streven hun misdadige bezigheden te verspreiden over steeds nieuwe regio’s van de planeet maken hier dankbaar gebruik van. Zo’n bruggenhoofd van chaos en geweld wilden ze ook in Syrië maken, maar daar zijn ze niet in geslaagd, het is niet gelukt. De militaire inlichtingendienst heeft een enorme rol gespeeld bij het liquideren van bandietenleiders, bases en infrastructuur van de strijders (…). Overeenkomstig de Russische militaire traditie zijn de medewerkers van onze inlichtingendient nooit teruggedeinsd en hebben hun bevelen nauwgezet uitgevoerd.’

Speciale operaties

Poetin benadrukte dat hij ‘als opperbevelhebber’ overtuigd is van de ‘unieke capaciteiten’ van de Russische militaire inlichtingendienst, waaronder het uitvoeren van ‘speciale operaties’. ‘Ik heb grote waardering voor de informatie en analytische materialen die door de Hoofddienst van de Generale Staf [officiële naam van de GROe – red.] voorbereid worden voor de leiding van het land. Ik ben overtuigd van jullie professionalisme, jullie persoonlijke moed en vastberadenheid. En van het feit, dat ieder van u alles doet voor Rusland en haar volk.’

Door nadrukkelijk zijn steun en waardering voor de militaire inlichtingendienst uit te spreken gaf Poetin het signaal af dat de GROe ook na de mislukte aanslag op ex-spion Skripal en na de onhandige hackpoging op de OPCW in Den Haag niet uit de gratie is gevallen, schrijft Mark Galeotti, kenner van Russische inlichtingen- en veiligheidsdiensten op zijn blog. In het Westen is met ongeloof gereageerd op het ongeloofwaardige verhaal van de ontmaskerde spionnen Petrov en Bosjirov, die op de Russische propagandazender RT kwamen vertellen dat ze een toeristisch tripje naar de kathedraal van Salisbury hadden ondernomen. Van Skripal hadden ze nog nooit gehoord.

Poetin met minister van Defensie Sjojgoe en GROe-topman Kostjoekov voor het GROe-feestje (foto Kremlin.ru)

De Russische militaire inlichtingendienst (GROe) werd opgericht in 1918 en Lenin stond erop dat deze veiligheidsdienst onafhankelijk van de andere inlichtingendiensten kon opereren, wat van meet af aan leidde tot onderlinge rivaliteit. Naast de GROe heeft Rusland nog een Federale oftewel binnenlandse veiligheidsdienst (FSB) en een buitenlandse Inlichtingendienst (SVR). In het eerste decennium van Poetins presidentschap stond de GROe in de schaduw van de andere veiligheidsdiensten (Poetin is zelf afkomstig uit de FSB), maar in Russische media wordt gesuggereerd dat de GROe met haar actieve rol in Syrië en Oekraïne in het aanzien van het Kremlin zou zijn gestegen.

Poetins voorstel om de oude en minder neutrale Sovjetnaam GROe in ere te herstellen bracht de maatschappelijke pro-Poetin organisatie ‘Nationaal comité +60’ op het idee om ook de FSB haar oude naam ‘KGB’ terug te geven. Volgens de club zou de naamsverandering de goedkeuring van de Russische bevolking krijgen en zou het de provocaties van de oppositie ‘die leeft van de gulle leveranties van het Westen’ neutraliseren.

Bronnen: Kremlin.ru, Rossija 1, Meduza, Reuters, Bloomberg, Radio Svoboda, InMoscowssahdows.wordpress.com, Independent