Generaal Valeri Gerasimov, chef van de Russische generale staf, zegt dat het Pentagon een nieuwe militaire strategie uitwerkt, waarmee het de tegenstander van binnenuit wil destabiliseren door middel van ‘het protest-potentieel van een vijfde kolonne’.

De strategie met als naam ‘het Trojaanse paard’ zou erop gericht zijn om een land van binnenuit te destabiliseren en tegelijkertijd precisie-bombardementen  uit te voeren op cruciale infrastructuur. Moskou moet hierop voorbereid zijn door middel van een ‘actieve defensie-strategie’, zo zei Gerasimov zaterdag. Hij deed zijn uitspraken op een jaarlijkse conferentie over de militaire strategie van Rusland.

Hoewel Gerasimov  het niet specifiek over Rusland had, moeten zijn uitspraken over een ‘vijfde kolonne’  volgens onderzoeksjournalist Andrej Soldatov worden begrepen als een aankondiging dat er met protestbewegingen in Rusland zal worden afgerekend. ‘Zijn opmerkingen weerspiegelen de toenemende politieke ambitie van het ministerie van Defensie’, meent Soldatov.

Volgens Gerasimov voeren Amerika en haar bondgenoten een agressief buitenlands beleid. Ze zijn bezig met strategieën zoals ‘Global strike’, waarbij ze gebruik maken van de techniek van  kleurenrevoluties en ‘soft power’. Hun doel is ‘de soevereiniteit van staten die hun niet bevallen te vernietigen’. Als voorbeelden noemde hij Irak, Libië en Oekraïne. Op dit moment is Venezuela een doelwit van deze strategie, zo zei hij.

Maandag 4 maart ontmoette Gerasimov (links) zijn Amerikaanse tegenvoeter generaal Dunford in Wenen. Ze spraken over Syrië en hoe militaire incidenten tussen beide grootmachten te vermijden. Foto Russisch ministerie van Defensie

De toespraak was vooral gericht tegen de VS. Als bewijs van de agressieve bedoelingen van de VS jegens Rusland voerde hij aan dat de Amerikanen hun militaire aanwezigheid aan de grenzen van Rusland versterken, ontwapeningsakkoorden opzeggen en zich erop voorbereiden de ruimte militair te veroveren. Overigens zegde Poetin maandag het INF-verdrag op, het verdrag ter beperking van korte- en middellange afstandsraketten in Europa, in navolging van Trump die in februari verklaarde uit het verdrag te zullen stappen.

Syrië was nuttige leerschool

Het antwoord van Rusland moet zijn, zo zei Gerasimov, dat het zich voorbereidt ‘op het voeren van een nieuw type oorlogen en militaire conflicten, gebruik makend van klassieke en asymmetrische methodes’. De westerse landen dwingen ons ‘op hun dreiging te reageren door zelf een dreiging te scheppen’ en plannen te maken voor toekomstige aanvallen op commandocentra en lanceerinstallaties die met hun raketten Rusland kunnen bereiken. Gerasimov benadrukte het belang van verrassing, het ontdekken van zwakke plekken en preventieve maatregelen om de tegenstander voor te zijn. Ook sprak hij over de groeiende betekenis van cyberwapens in een oorlog. Hij noemde informatietechnologie een van de beste wapens van de toekomst.

Gerasimov verwees naar de ervaringen in Syrië als een nuttige leerschool. Van de combinatie van een kleine militaire expeditie met uitmuntend inlichtingenwerk heeft Rusland geleerd ‘hoe het nationale belangen in het buitenland kan verdedigen en bevorderen’.

Hybride oorlogsvoering

Gerasimov is de generaal over wie gezegd wordt dat hij ‘hybride oorlogsvoering’ heeft bedacht, een tactiek waarbij oorlog en vrede niet scherp van elkaar gescheiden zijn en informatie-oorlog – met behulp van cyberaanvallen, propaganda en misleiding - in vredestijd tot het arsenaal behoort. De Britse veiligheidsexpert Mark Galeotti was oorspronkelijk degene die deze aanpak de Gerasimov-doctrine doopte. De verhulde Russische inmenging in Oost-Oekraïne, de annexatie van de Krim door de inzet van geheimzinnige ‘groene mannetjes’ en de Russische hackoperaties en desinformatie-campagne tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 werden in het Westen gezien als het bewijs van het bestaan van de nieuwe strategie.

Galeotti vindt nu dat hij met de term doctrine een verkeerd idee heeft gegeven, omdat Gerasimov niet een vastomlijnde militaire strategie heeft uitgezet, maar een tactiek van politieke subversie van de tegenstander waarbij zijn zwakke plekken worden uitgebuit. Gerasimov, aldus Galeotti, ziet dit als belangrijke aanvulling of in sommige omstandigheden – zoals bij het verdedigen van Rusland tegen agressie van de NAVO, die een te sterke tegenstander is voor een militaire confrontatie -  als vervanging van militaire middelen. ‘Het idee dat de Russen een nieuwe vorm van oorlogsvoering hebben ontdekt klopt niet. De Russen proberen simpelweg vat te krijgen op de moderne wereld’, aldus Galeotti. Uit Gerasimovs toespraak van zaterdag destilleert hij in een commentaar op YouTube  dat het leger de informatie-oorlog niet moet overlaten aan de inlichtingendiensten of het Kremlin, maar zelf erbij betrokken hoort te zijn.