Gegevens van het Russische bureau voor de Statistiek (Rosstat) over de financiële toestand van de Russen wekten onlangs onbegrip bij Dmitri Peskov, de woordvoerder van de president. Als zelfs de officiële cijfers zorgwekkend zijn moet de overheid zich achter de oren krabben. En die cijfers vormen nog maar het topje van de ijsberg, zegt analist Jevgeni Karasjoek op de website Republic.

39% van de Russen geeft aan dat hun materiële situatie in 2018 is verslechterd, 52% dat ze omveranderd is gebleven (bron Novaja Gazeta)

door Jevgeni Karasjoek

Toen journalisten Dmitri Peskov onlangs om commentaar vroegen op het deprimerende rapport van Rosstat over 2018, reageerde de woordvoerder van de president met tegenvragen: ‘Waarom juist schoenen? Waarom precies éénderde? En waar komen die cijfers vandaan?’

Uit een onderzoek waaraan zestigduizend huishoudens hebben deelgenomen, is gebleken dat een op de vijf Russen bezuinigt op groente en fruit, de helft van de gezinnen zich niet kan permitteren jaarlijks een weekje op vakantie te gaan, en een kwart geen gasten uit kan nodigen op verjaardagen of met Oud en Nieuw. En inderdaad blijkt uit hetzelfde rapport dat in 35 procent van de gevallen burgers niet in staat zijn voor elk gezinslid zomer- en winterschoenen te kopen.

Dmitri Peskov: ‘Het kost ons moeite deze gegevens te begrijpen’

‘Ik zou Rosstat erkentelijk zijn voor verduidelijking van deze gegevens. Het kost ons moeite deze gegevens te begrijpen,’ voegde Peskov eraan toe. Intussen zijn er nog veel meer data, die het Kremlin waarschijnlijk evenzeer in verlegenheid brengen. Hier volgen ze in kort bestek.

Rantsoen

63 procent van de sterfgevallen in Rusland houdt verband met de consumptie van ondeugdelijk voedsel en een verkeerd eetpatroon, concludeerde de Russische voedsel- en warenautoriteit Rospotrebnadzor. Volgens officiële schattingen besteden Russische gezinnen zo’n 35 procent van hun budget aan eten, onafhankelijk onderzoek schat dit aandeel op meer dan 50 procent. Daarbij bezuinigen huishoudens gemiddeld op alles waar ze maar zonder kunnen, beweren de schrijvers van ‘Koffie met melk’, een index van onderzoeksbureau Romir die aangeeft hoeveel chocola, koffie, melk en drinkwater er gekocht wordt. Onderzoekers van de Russische Academie van Volkshuishouding en Overheidsdiensten hebben onlangs het rantsoen van de Russen gekarakteriseerd als ongezond, onevenwichtig en onvoldoende voedzaam.

Gezondheid

22 procent van de Russen die naar schatting van het Instituut voor Sociale Analyse van de Academie van Volkshuishouding en Overheidsdiensten in hachelijke economische omstandigheden verkeren, staan voor de keuze: aanschaf van een minimumpakket aan uiterst goedkope levensmiddelen, dan wel van al even goedkope, maar noodzakelijke medicijnen. Het is typerend dat burgers – en zeker niet alleen degenen die onder de armoedegrens leven – een bezoek aan de arts uitstellen als daar kosten aan verbonden zijn, meldt het Economisch Instituut Gezondheidszorg van de gerenommeerde Hogere Economische School.

Onderwijs

Volgens gegevens van opinieonderzoeksbureau VTsIOM heeft 50 procent van de Russische ouders serieuze financiële problemen als ze hun kind moeten uitrusten voor het nieuwe schooljaar. Het totaalbedrag dat men kwijt is aan een schoolgaand kind is de afgelopen vijf jaar landelijk met 60 procent gestegen – van 13.600 naar 21.100 roebel [het gemiddelde maandloon was volgens Rosstat in januari 2019 42.263 roebel, 575 euro - red.] 

Woonlasten

Volgens het Ministerie van Woningbouw zijn de schulden van de bevolking bij de dienst Huisvestings- en Nutsvoorzieningen sinds 2015 vijfeneenhalf keer zo groot geworden. Naar schatting van het departement bedroeg de totale schuldenlast eind vorig jaar 1,2 biljoen roebel. Met strakke regelmaat stijgen jaarlijks de tarieven voor water, elektriciteit, gas en andere communale voorzieningen en diensten. En dat terwijl de reële inkomens van de bevolking al vijf jaar op rij dalen.

Transport

40 procent van de Russische autobezitters doet zijn best de eigen auto te laten staan en vaker met het openbaar vervoer te gaan (nog eens 22 procent vertoont hetzelfde gedrag, maar minder vaak). Deze uitkomsten van een in januari gehouden enquête verklaart opinieonderzoeker VTsIOM uit het milieubewustzijn van de burgers, zonder daarbij te vermelden hoezeer de benzineprijzen de laatste jaren zijn gestegen. Het afgelopen jaar is de prijs van een liter gewone benzine drie keer sneller gestegen dan de inflatie. De regering probeert met kunstmatige, apert tegen de vrije markt indruisende methodes de prijsstijging te beheersen. Niettemin is de benzine in het land vandaag de dag dubbel zo duur als aan het begin van het decennium.

Inkomsten van de Russen zijn al vijf jaar op rij lager dan in 2013 (bron: Rosstat; grafiek: Vedomosti)

Slechts 12 procent van de Russen gelooft dat de Russische machthebbers altijd, of grotendeels de waarheid spreken als ze de toestand op economisch en sociaal gebied beschrijven. Het Levada Centrum houdt hier sinds 2010 opiniepeilingen over, en het gemeten maatschappelijk vertrouwen in de uitspraken van ‘regeringsleiders en hoge ambtenaren’ is nog niet eerder zo laag geweest. Met hun verbaasde reactie op de statistieken over de Russische armoede is het alsof het Kremlin de bevolking met opzet ervan tracht te overtuigen dat de regering leeft in een parallelle realiteit, waarin Rusland de ene doorbraak na de andere forceert en de burgers hun talrijke buitenlandse vijanden de ogen uitsteken met de stabiliteit die ze genieten.

Blijkbaar stond Peskov ook werkelijk paf over de informatie die Rosstat verstrekte over de problemen die gezinnen ondervinden met het kopen van schoenen. Maar dan heeft hij waarschijnlijk ook nog geen kennis genomen van gegevens van de overheid die duiden op een stijgend sterftecijfer in een op de drie regio’s van het land. Ze moeten zich beslist ergens vergist hebben in de berekeningen. Enfin, we wachten de reactie af.

Dit commentaar verscheen eerder op de Russische website Republic.ru