Tussen 2011 en 2014 is er voor ongeveer 22 miljard dollar aan zwart geld uit Rusland ‘witgewassen’ via westerse banken. Voormalige FSB’ers en zelfs bekenden van het Kremlin waren volgens het internationale onderzoeksteam Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP) en de kritische Russische krant Novaja Gazeta bij de operatie Wasmachine betrokken. Zij beschikken over de geheime documenten, die aantonen hoe het witwasschema werd opgezet en uitgevoerd.
Experts verwachten volgens de Britse krant The Guardian dat de omvang van de witwasoperatie kan oplopen tot 80 miljard. De website van het OCCRP bevat niet alleen het algemene verhaal en verhelderende grafieken van de 'wasmachine', zoals het project bis gedoopt, maar ook detailstudies.
Illustratie OCCRP
Novaja Gazeta noemt enkele (voormalige) functionarissen van de Russische staatsveiligheidsdienst bij naam. Het zou gaan om Aleksej Sjmatkov en Jevgeni Volotovski van de afdeling K. Deze dienst van de FSB is verantwoordelijk voor het toezicht op de financiële kredietinstellingen in Rusland. Recent kwam de afdeling K in het nieuws door haar betrokkenheid bij de arrestatie van minister Aleksej Oeljoekajev van economische zaken.
Spin in het financiële web aan Russische zijde zou Aleksandr Grigorjev zijn geweest. Of hij ook bij de FSB heeft gediend, is niet bekend. Maar vast staat dat Grigorjev tijdens het witwassen de topman was van de Russische Landbank (RZB), die bijna 9,8 miljard het land uit zou hebben gesluisd. Ook een neef van president Vladimir Poetin zou een rol hebben gespeeld: namelijk als bestuurder van deze RZB. Deze 10 miljard is door RZB witgewassen via achtereenvolgens de Moldindconbank in Chișinău (Moldavië) en de Trasta Komercbanka in Riga (Letland).
Kort nadat de operatie was afgerond, werd bekend dat in Moldavië ongeveer tegelijkertijd ook nog eens ruim 1 miljard dollar bij lokale banken was ontvreemd en weggesluisd. De voormalige sovjetrepubliek Moldavië ging bijna failliet door deze bankfraude. De fraude leidde tot een politieke crisis, die nog niet is opgelost. Momenteel heeft Moldavië een pro-Europese regering, die verder wil met het associatieverdrag met de EU, en een pro-Russische president, die dat handelsakkoord juist wil afblazen en daarover reeds twee keer heeft onderhandeld in Moskou.
Het witgewassen geld vond volgens het OCCRP uiteindelijk zijn weg naar circa vijftig banken in het Westen, in het Midden-Oosten en in Azië. In Europa is het meeste financiële verkeer gelopen via Letland, Cyprus, Denemarken en Groot-Brittannië. The Guardian schreef er ook uitvoerig over. Alle banken verklaren desgevraagd dat ze zich aan de regels hebben gehouden.
Illustratie OCCRP
Ook twee Nederlandse banken figureren voor kleinere bedragen in het schema van de wasmachine. Via de ING werd een paar miljoen dollar doorgesluisd, aldus het Financieele Dagblad. De Amsterdam Trade Bank wordt genoemd voor een bedrag van circa 35 miljoen dollar.
De Amsterdam Trade Bank is een dochteronderneming van de Alfa Bank in Rusland, eigendom van Michail Fridman en genoemd als schakel in de eventuele connectie tussen het Kremlin en de Amerikaanse president Trump. Volgens de Nederlandse journalist Arno Wellens van de website 925 kampt de Amsterdam Trade Bank met financiële problemen, omdat steeds meer spaarders er hun geld hebben teruggehaald. Wellens voorspelt dat de bank de deuren aan de Herengracht in Amsterdam zal gaan sluiten.
