De Amerikaanse regering ziet voorlopig af van het opleggen van nieuwe sancties aan Rusland. Maandag werd een reeks nieuwe sancties verwacht, maar in plaats daarvan maakte de regering van Trump alleen een lijst van Russische regeringsfunctionarissen en oligarchen openbaar die eventueel in aanmerking komen voor strafmaatregelen.

Amerikaanse maatregelen die al van kracht zijn, hebben al voldoende effect met name op de Russische wapenverkoop, zo luidde de verklaring. ‘Wij schatten dat buitenlandse regeringen geplande of aangekondigde aankopen in de Russische defensie-industrie ter waarde van een paar miljard dollar hebben afgezegd’, aldus een woordvoerster van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

In augustus stemde het Amerikaanse Congres bijna unaniem voor een wet die het doen van grote zaken met 39 met name genoemde Russische bedrijven en instellingen in de defensie- en inlichtingensector zou bestraffen en de regering opdroeg om voor eind januari een lijst op te stellen van Russen in de politiek en het zakenleven uit de naaste omgeving van Poetin.

Het Congres is ervan overtuigd dat het Kremlin zich in 2016 in de Amerikaanse presidentsverkiezingen heeft gemengd en wil daarvoor, evenals voor de Russische interventie in Oekraïne en de annexatie van de Krim, president Poetin straffen. President Trump tekende de wet tegen zijn zin.

Volgens de Amerikaanse regering zijn er nu geen maatregelen nodig, omdat de wet buitenlandse bedrijven al voldoende afschrikt om zaken te doen met de Russische organisaties in de defensie- en inlichtingensector op de sanctielijst. De Democratische afgevaardigde Eliot Engel reageerde ontevreden. ‘Het ministerie van Buitenlandse Zaken beweert dat enkel het dreigen met sancties Rusland afhoudt van agressief gedrag. Maar hoe schrik je zo een aanval af van twee jaar geleden en een nieuwe die al in de maak is? Het snijdt geen hout.’

Lijst telt 210 namen

De lijst van personen telt 114 hooggeplaatste functionarissen in het Kremlin, de Russische regering en het parlement en 96 oligarchen die verondersteld worden nauwe banden met Poetin te hebben. Dat iemand op deze lijst staat, betekent niet dat hij te maken krijgt met strafmaatregelen of zelfs maar voldoet aan de criteria voor sancties, zo benadrukte het Amerikaanse ministerie van Financiën dat de lijst samenstelde. Commentatoren in Rusland merken op dat mensen wel geschaad kunnen worden in hun reputatie door het feit alleen dat zij figureren op de lijst en daarmee een mogelijk doelwit van sancties zijn.

Igor Setsjin en Aleksej Miller spreken met Poetin. Foto Kremlin.ru

Op de lijst staan onder anderen premier Medvedev, alle ministers van zijn regering, ook Lavrov van Buitenlandse Zaken; Poetins woordvoeder Peskov, het hoofd van de Kremlin-staf Vajno en diens vervangers Gromov en Kirijenko. De lijst bevat ook de namen van de voorzitters van beide kamers van het Russische parlement. Onder de genoemde tycoons zijn de CEO’s van de grootste Russsische oliemaatschappij Rosneft, Setsjin en van Gazprom Miller.

Kopie van Forbes

De Russische zakenkrant RBK merkt op dat de lijst van oligarchen domweg gekopieerd is van de Russische Forbes-lijst uit april 2017. De eerste 96 namen van de lijst van 200 zijn overgenomen, aldus RBK. Veranderingen in positie die sindsdien hebben plaatsgevonden, zijn in de Amerikaanse lijst niet te vinden. De eerste 96 personen op de Forbes-lijst hebben een bezit van minimaal 1 miljard dollar, dus dat is het enige criterium gebleken van de Amerikaanse zwarte lijst. De politieke omgeving van Poetin is gekopieerd van de Kremlin-website en maakt geen onderscheid tussen geheide medestanders van de president en mensen op grotere afstand, zoals de mensenrechtenombudsman Fedotov. 'Het is het telefoonboek van het Kremlin', zei een Amerikaans congreslid verbaasd.

In feite zijn de personen die op de lijst zijn gezet aangemerkt als ‘vijand van de VS’, zei Poetins woordvoerder Peskov. Maar hij riep tegelijkertijd op om ‘zich niet aan emoties over te geven’ en de tekst nog eens rustig te bestuderen.

Ook de Amerikaanse ambassadeur in Moskou, Hartman, minimaliseerde het belang van de namenlijst. ‘Het rapport brengt wat wettelijk voorgeschreven is. Het zijn individuele personen die invloed kunnen hebben, meer niet.’

Een voorganger van hem, McFaul, noemde de lijst ‘broddelwerk’. Sommige olichargen zonder nauwe band met Poetin staan er wel op en andersom. ‘Ik zie het nut er niet van in. Ik ben er zelfs niet van overtuigd dat de personen op deze lijst meer kans hebben dat er strafmaatregelen tegen hen worden ingesteld’, aldus McFaul.

De reacties in Rusland variëren van boosheid tot spot of schouderophalen.  Volgens de voorzitter van de Federatieraad (de Russische senaat), Matvijenko is de publicatie van de lijst vlak voor de presidentsverkiezingen in Rusland (op 18 maart) 'zonder twijfel een brutale inmenging in de verkiezingen.' Een andere senator spotte dat politieke paranoia een ziekte is die nauwelijks te behandelen is, vooral 'als de patiënt de ziekte niet erkent en behandeling weigert'.  President Poetin zei beledigd te zijn  dat hij ontbreekt op de lijst, waar de volledige Russische elite op staat en haalde het gezegde aan 'de honden blaffen, maar de karavaan trekt verder'. 

Bronnen: Politico.com, Reuters, RBK.ru, BBC in Russian