In 2016 werd de jonge vlogger Roeslan Sokolovski uit Jekaterinburg (200.000 volgers) opgepakt nadat hij een videoclip had gepost waarop hij op Pokemon jaagde in de kathedraal die is gebouwd op de plek waar de tsarenfamilie in 1918 is vermoord. Hij zong daarbij ondermeer 'kutterdekut, wat een schoonheid.' Om zijn schuttingtaal en belediging van Jezus werd hij aangeklaagd wegens extremisme en aanzetten tot haat. Sokolovski kwam in april 2017 met de schrik vrij: hij kreeg drie jaar voorwaardelijk. Zijn laatste woord staat afgedrukt in het net verschenen boek 'Poetins rechtbank'.
Vlogger Roeslan Sokolovski speelde Pokemon Go in de kathedraal van Jekaterinburg. Hij kwam voor de rechter.
Laatste woord
door Roeslan Sokolovski
Eerlijk gezegd ben ik behoorlijk geschokt dat de aanklager daarnet drieënhalf jaar tegen mij geëist heeft, drieënhalf jaar strafkamp nog wel. Ik heb al drie maanden in het huis van bewaring doorgebracht. Dat is slechts het voorportaal van de hel. Daar ben ik al tien kilo afgevallen en werd ik geregistreerd als suïcidaal, hetgeen mij wat vreemd voorkwam, maar wellicht was er een aanleiding voor. Ik ben bekend met de omstandigheden in onze strafkampen. Volgens mij weet iedereen in deze zaal hoe het daar is.
Mijn straf bespreken is een belangrijk punt, ik kom er later op terug.
Ik zou allereerst willen opmerken dat ik atheïst, cosmopoliet en libertariër ben. En niet sinds gisteren. Ik formuleer zulke stellingen al heel lang, jarenlang, onder meer in mijn vlog. Wat houdt dat in? Dat houdt in dat ik momenteel, net als vroeger overigens, nergens in geloof. Ik vind godsdiensten in het algemeen oninteressant, omdat ze naar mijn mening overbodig zijn. Ik heb geen etnische identiteit. Dat ik half Russisch ben valt niet te betwisten, maar de aantijgingen dat ik door mijn nationalistische opvattingen extremist ben geworden vind ik maar vreemd. Ik ben niet eens een volbloed Rus [Roeslan is half Tartaars, red.]. Onbegrijpelijk dat me dat wordt verweten.
Bovendien vind ik als libertariër dat iemands vrijheid ophoudt waar die van een ander begint. Welbeschouwd heb ik niemands rechten of vrijheid van godsdienst geschonden, omdat ik niemand heb verhinderd om zijn zelfgekozen geloof te belijden. Ik kan wel iemand bekritiseerd hebben, maar heb anderen op geen enkele manier belemmerd.
Mijn opvatting over God is doodnormaal
Allereerst wat godsdienst betreft. Mijn opvattingen aangaande godsdienst zijn onveranderd en komen overheen met de opvattingen van onder meer Richard Dawkins of Bertrand Russell, of [de Russische atheïstische journalist] Nevzorov bijvoorbeeld. Ik ben het met Laplace eens: de hypothese van God past niet in het hedendaagse wetenschappelijke paradigma.
Dit is volstrekt legaal en doodnormaal, er is niks mis mee, ondanks de merkwaardige conclusie van forensisch deskundigen dat God ontkennen misdadig is. Overigens moet ik erbij zeggen dat ik in de acht maanden dat ik opgesloten zat, en in het bijzonder in de drie maanden in het huis van bewaring, heel anders over gelovigen ben gaan denken, want ik heb er een heleboel gelovigen kunnen meemaken. In het huis van bewaring heb je zowel Russisch-orthodoxen als islamieten.
Zowat iedereen die in een kamp of een huis van bewaring zit is gelovig, en met velen van hen heb ik best vruchtbaar gecommuniceerd, een consensus bereikt en mijn opvattingen flink bijgesteld. Er waren gelovigen, jawel, die me dreigden te verkrachten en zeiden dat ze het honderd procent zeker met me gaan doen als ik in een kamp terechtkom. Wat hopelijk niet gebeurt, maar daar beslist de rechtbank over.
Hoe dan ook besef ik dat gelovigen mensen zijn die vaak heel negatief, heel naar op iemands woorden reageren. Zij kunnen daar werkelijk van slag van raken, en weet u, het meest opmerkelijke verhaal dat ik als voorbeeld kan aanhalen gaat over Pavlov, dezelfde Pavlov die zich met reflexen bezighield. Hij was uiteraard atheïst, dat was in de Sovjet-Unie heel gewoon. Pavlov kreeg dus een keer bezoek van een seminarist die de hele nacht met hem over God discussieerde. Het lukte Pavlov uiteindelijk aan de hand van een aantal documenten zijn standpunt te bewijzen en de seminarist raakte zijn geloof in God kwijt. De ochtend daarop verhing de seminarist zich.
Ik besef dat gelovigen behoefte hebben aan religie omdat ze er steun uit putten.
Zulke verhalen maken duidelijk dat gelovigen door een dergelijke paradigmaverschuiving in hun hoofd tot zoiets in staat zijn, dat besef ik inmiddels. Ik besef dat gelovigen behoefte hebben aan religie omdat ze er steun uit putten. Ongetwijfeld zorgt de religie ervoor dat volwassen mensen die graag een ouder willen hebben om op terug te vallen, die ouder alsnog krijgen, ook al is die door iemand anders bedacht. Mijn opvattingen over gelovigen zijn dus flink bijgesteld.
Voorts zou ik graag mijn standpunt omtrent de wetgeving kenbaar maken, te weten de artikelen 271 en 148.2.
Het strafbaar feit? Feitelijk zijn er in mijn geval geen slachtoffers en geen gedupeerden. Mijn delict is totaal niet gewelddadig. Bewijs van een strafbaar feit wordt normaliter door deskundigen geleverd, en hier kunt u zien dat sommige deskundigen vinden dat ik onschuldig ben en mijn video niet extremistisch is, en weer andere dat ik schuldig ben. In dat licht is het niet helemaal duidelijk wie te geloven, omdat beide partijen gekwalificeerd zijn.
Steun uit de samenleving
Ik wil graag zeggen dat ik veel steun vanuit de samenleving heb ontvangen, onder andere van journalisten, veel dank daarvoor.
Het bestuur van Jekaterinburg kwam voor mij op. Veel gedeputeerden hebben hun steun voor mij uitgesproken. De
burgemeester van de stad, Jevgeni Vadimovitsj Rojzman, is hier geweest. Ook hij zei dat een onvoorwaardelijke straf voor mij overdreven is. Iedereen begrijpt dat ik geen extremist ben, daarom heb ik volgens mij al die steun gekregen. De enige reden dat ik mijn schuld niet heb erkend, is dat ik mezelf niet als extremist beschouw. Ik ben misschien een idioot, maar zeker geen extremist. Dit is mijn standpunt.
En dan de strafmaat. Het is zo dat men voor uitlatingen online, voor een repost in de sociale media, wat ik overigens niet gedaan heb, tot vijf jaar gevangenisstraf kan krijgen. Tegen mij is drieënhalf jaar geëist, strafkamp nog wel. En we weten dat mensen daar doodgaan aan tbc, dat ze elkaar verkrachten... Dat lichamelijk geweld daar schering en inslag is. Er worden regelmatig
lijken uit tweemanscellen gehaald.
De pers is hiervan op de hoogte. En toch worden zulke straffen toegepast voor uitlatingen op internet, als mensen zich op een bepaalde manier uitspreken, als ze niet eens tot geweld oproepen maar gewoon iets negatiefs zeggen. Zoals de deskundigen stellen ben ik niet schuldig omdat ik God heb ontkend, maar omdat ik daarbij schuttingtaal heb gebezigd. Ik zie niet in waarom schuttingtaal als extremisme wordt aangemerkt...
Ze willen me in een kamp stoppen om schuttingtaal in een grap over het geloof en patriarch Kirill. Dat vind ik barbaars.
Er is een tijd geweest, heel lang geleden, dat ze mensen voor langere tijd in kampen stopten, niet voor drieënhalf jaar maar voor decennia, na een grap over het communisme en Stalin met gebruik van schuttingtaal. Maar nu lijkt het dat ze me voor drieënhalf jaar in een kamp willen stoppen omdat ik schuttingtaal heb gebezigd in een grap over het orthodoxe geloof en patriarch Kirill. Dat vind ik barbaars. Ik begrijp er niets van. Maar ik kan er kennelijk toch niet omheen want er hangen mij precies die drieënhalf jaar boven het hoofd.
Wat mijn straf betreft. Ik zou het volgende naar voren willen brengen. Volgens de aanklager heeft Sokolovski geen werk... Ik kan u vertellen dat ik gelukkig een tamelijk gewaardeerde specialist ben. Op dit moment heb ik bijvoorbeeld een officiële baan. Ik ben een it-adviseur. Mijn huidige salaris bedraagt 10.000 roebel (160 euro) omdat ik huisarrest heb en niet veel kan betekenen voor de firma Transportinnovaties, waar ik werkzaam ben. Maar het spreekt vanzelf dat wanneer ik weer aan het werk mag, mijn salaris voldoende zal zijn om boetes te betalen en mijn moeder te ondersteunen.
Wellicht ten overvloede: als ik in een kamp terechtkom, moet mijn moeder mij ondersteunen. Zij zal moeten zorgen dat ik niet verhonger, want u weet hoe het eten in de kampen is. Ik weet niet of zij dat voor elkaar krijgt en of ze het überhaupt redt, omdat zij al de pensioengerechtigde leeftijd heeft en omdat haar gezondheid aantoonbaar slecht is. Ik moet háár ondersteunen en niet andersom. En zij is nu feitelijk mijn enige bloedverwant.
Ik volg momenteel een opleiding. Juist omdat ik al acht maanden vervolgd word, kan ik mijn studie niet afronden [...], maar ik ben er zeker van dat me dat gaat lukken. Ik heb een baan en kan de boete dus betalen. Ik heb een vriendin en een woonadres. Wat zal er van me worden na drieënhalfjaar kamp? Dan ben ik waarschijnlijk alles kwijt.
Het verbaast me niet dat de helft van alle ex-gedetineerden uiteindelijk opnieuw de wet overtreedt. De statistieken liegen er niet om: de cijfers zijn ontzettend hoog. Hopelijk gebeurt het mij niet en kom ik niet op zo’n verschrikkelijke plek terecht.
Ik hoop niet dat dit mijn laatste woord blijkt. Ik heb veel inzichten gekregen dankzij het verblijf in het huis van bewaring en het contact met getuigen die gekrenkt zijn door mijn optreden.
Naar mijn idee is er een alternatieve straf voor mij mogelijk omdat ik een werkplek heb, boetes kan betalen, en ze kunnen mij in vrijheid beperkingen opleggen. Er zijn dus genoeg mogelijkheden.
En daarbij, Jevgeni Vadimovitsj Rojzman heeft zelf tegen mij gezegd dat hij mij bij zijn sociale projecten wil betrekken.
Liever zou ik met hem hospices bouwen, zoals hij heeft voorgesteld. Liever zou ik dat vandaag nog voor hem doen dan op een plek eindigen waar ik aan allerlei gevaren blootsta en mijn moeder niet kan helpen.
Dit was het eigenlijk. Ik hoop op een enigszins billijk besluit, edelachtbare.
Dit laatste woord, vertaald door Nina Targan Mouravi, is afgedrukt in 'Poetins rechtbank. Proteststemmen uit een autoritaire staat'. Laatste woorden van onder meer Aleksej Navalny, Michail Chodorkovski, NadjaTolokonnikova van Pussy Riot, de Oekraïense filmer Oleg Sentsov en anderen. Samenstelling en vertaling Ellen Rutten, Nina Targan Mouravi, Yegor Osipov-Gipsh, Lennard van Uffelen en Thalia Verkade.