Grote delen van Siberië en de Oeral hebben de afgelopen weken te maken met overstromingen. Het zijn de zwaarste overstromingen in decennia. De lokale autoriteiten in de getroffen Russische provincies falen opzichtig: ze verzwijgen dodelijke slachtoffers, wanbeleid leidde tot een reeks damdoorbraken en de hulpverlening komt traag op gang.

Redactie

De overstromingen zijn het gevolg van hevige regenval, die samenvalt met ongebruikelijk warm lenteweer dat in korte tijd grote hoeveelheden ijs doet smelten. Verscheidene rivieren in Rusland en Kazachstan traden de laatste weken buiten hun oevers. Dergelijke overstromingen komen in het voorjaar vaker voor, maar de overstromingen van dit jaar zijn de zwaarste in decennia. Begin april vond in de Russische provincie Orenburg de eerste ramp plaats: nabij de stad Orsk brak een aantal dammen door, waardoor de stad goeddeels onder water kwam te staan. Kort daarna moesten ook provinciehoofdstad Orenburg en een reeks andere dorpen en steden eraan geloven.

Webcambeeld van de overstromingen. Foto: JR2 (X)

In Orsk was de situatie het ernstigst. Volgens de autoriteiten eisten de overstromingen geen dodelijke slachtoffers, maar de onafhankelijke Russische onderzoeksjournalisten van iStories achterhaalden dat er zeker vijf doden zijn gevallen. Het ware dodental ligt vermoedelijk een stuk hoger, blijkt gesprekken die iStories voerde met ooggetuigen.

Inwoners van Orsk zagen de damdoorbraak als het gevolg van jarenlang wanbeleid, en honderden burgers gingen de straat op. Zulke publieke uitingen van ongenoegen zijn de afgelopen jaren in Rusland een zeldzaamheid. Hun woede richtte zich op de lokale autoriteiten, die al vanaf de bouw van de dam in 2014 op de hoogte bleken te zijn geweest van de wankele staat van de dam. Ondanks herhaaldelijke meldingen verzuimde het provinciebestuur om in te grijpen. Ook klaagden de burgers over de gebrekkige financiële compensatie die de staat hun bood voor de overstromingsschade. Nog diezelfde dag verdubbelde gouverneur Denis Pasler de compensatie.

Drinkwater

In Orenburg en het westen van Kazachstan was het de rivier de Oeral die voor de overstromingen zorgde. De waterstanden in deze rivier zijn inmiddels over hun hoogtepunt heen. Verder naar het oosten stijgen de waterstanden in de rivieren Tobol en Isjim nog altijd. De hoogwaterpiek in deze rivieren trof eerst Kazachstan, waar sinds begin deze maand in totaal meer dan 100 duizend mensen zijn geëvacueerd. De drinkwatervoorziening van de stad Petropavl, een stad met ruim 200 duizend inwoners in het noorden van Kazachstan, kwam onder water te staan. Drinkwater wordt sindsdien met tankwagens aangevoerd.

Anders dan de Kazachse president Kasym-Jomart Tokajev, die dinsdag over het getroffen gebied in Noord-Kazachstan vloog, heeft zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin zich nog altijd niet vertoond. Weinig verrassend, gezien Poetins staat van dienst op dat gebied: al sinds het begin van zijn regeerperiode begeeft de president zich bij rampen en terroristische aanslagen zelden buiten het Kremlin.

Evacuatie

Ondertussen verplaatste de hoogwaterpiek in de rivieren Tobol en Isjim zich afgelopen week van Kazachstan naar de Russische provincies Koergan en Tjoemen. De autoriteiten hebben de opdracht gegeven voor de evacuatie van tienduizenden burgers uit kwetsbare gebieden, en hebben hun inwoners sindsdien meermaals moeten waarschuwen dat de waterstand hoger uitvalt dan vooraf was voorspeld.

Vadim Sjoemkov, de gouverneur van de provincie Koergan, waarschuwde maandag dat een 'kolossale' hoeveelheid water onderweg was naar de gelijknamige provinciehoofdstad. Meer dan 10 duizend mensen hebben hun huizen uit voorzorg moeten verlaten. In Tjoemen liet gouverneur Aleksandr Moor enkele dorpen evacueren vanwege de 'zeer dynamische stijging' van de waterstand. Ook delen van de stad Isjim, met bijna 70 duizend inwoners, zijn ontruimd. De waterstand blijft nog zeker een kleine week doorstijgen, dus beide provincies maken zich op voor zware overstromingen.

Nog verder naar het oosten, in de provincie Tomsk, is maandag een dam gedeeltelijk bezweken. Meer dan honderd huizen in de provincie zijn onder water gelopen, maar een ramp als in Orsk is vooralsnog uitgebleven. Ook in Tomsk waarschuwen de autoriteiten dat het water de komende week nog verder zal stijgen.