De Russische kinderarts Nadezjda Boejanova is veroordeeld tot 5,5 jaar strafkamp voor het verspreiden van nepnieuws over het Russische leger. In een rammelende strafzaak, die drijft op twee verklaringen en de Russische artsenwereld maandenlang beroerde, achtte de rechtbank in Moskou Boejanova schuldig. De openbare aanklager had vorige week zes jaar strafkamp geëist.

Kinderarts Nadezjda Boejanova. Foto: Twitter

Een Russische kinderarts is dinsdag tot 5,5 jaar strafkamp veroordeeld voor het verspreiden van nepnieuws over het Russische leger. De rechtbank in Moskou acht bewezen dat Nadezjda Boejanova (68) tegen een patiënt heeft gezegd dat zijn omgekomen vader een ‘legitiem doelwit voor Oekraïne’ was. De uitspraak ging gepaard met flink wat gejoel van de aanwezigen.

Met het vonnis komt een voorlopig einde aan een veelbesproken zaak die maandenlang de Russische artsenwereld beroerde. Zo’n 150 collega’s spraken eerder in een video hun steun Boejanova uit omdat ze niet geloofden dat zij schuldig is. De kinderarts, die werd geboren in het tegenwoordig in Oekraïne gelegen Lviv en de dochter is van een Russische vader en Belarussische moeder, heeft altijd gezegd onschuldig te zijn. De uitspraak is vooral gebaseerd op verklaringen van de jongen (de patiënt) en zijn moeder.

Het begon allemaal in januari 2024, toen de 34-jarige Anastasia Akinsjina met haar 7-jarige zoon kinderkliniek nummer 140 in Moskou bezocht voor een gewone controle. Tijdens dit bezoek merkte Boejanova op dat de jongen nerveus gedrag vertoonde. Toen kwam ter sprake dat de jongen trauma’s had door het verlies van zijn vader, een Russische soldaat die eind 2023 was omgekomen in de door Rusland begonnen oorlog tegen Oekraïne.

Daags na het bezoek verscheen een video van Akinsjina op een klein Telegram-kanaal genaamd Lera i bulochka (270 volgers). In deze video vertelde ze wat er zou zijn gebeurd in de spreekkamer, inclusief een foto van Boejanova. ‘En toen zei dat stuk uitschot tegen mij dat het doden van onze jongens tijdens de speciale militaire operatie gerechtvaardigde acties van Oekraïne zijn.’

De video werd snel opgepikt en gedeeld door het Kremlinvriendelijke Telegram-kanaal Mash (3,1 miljoen volgers), waarna Boejanova op staande voet werd ontslagen wegens 'immoreel gedrag'. Daar bleef het niet bij. Boejanova werd door de autoriteiten opgepakt en in voorarrest genomen. Ze werd snel vrijgelaten, maar belandde eind april opnieuw in voorarrest omdat ze volgens de rechtbank de voorwaarden van haar voorlopige vrijlating had geschonden door zonder melding naar een andere regio te reizen.

‘Ontvangsttax’

De advocaat van Boejanova, Oskar Tsjerdzjiev, beklaagde zich in mei in het dagblad Kommersant over de omstandigheden waaronder zijn cliënt in voorarrest zat. Zo kreeg ze op 30 mei bijvoorbeeld een zak zout van twintig kilo cadeau van een haar onbekende ‘weldoener’, waarna ze de volgende maand geen levensmiddelenpakketten meer mocht ontvangen van vrienden en familie omdat ze haar ‘ontvangsttax’ al had overschreden.

De strijdvaardige Boejanova begon, los van het strafproces, een rechtszaak tegen kinderkliniek nummer 140 om haar baan terug te krijgen. De rechtbank in Moskou oordeelde in juli dat haar ontslag onrechtmatig was. Bovendien verplichtte de rechter het ziekenhuis om Boejanova omgerekend bijna 10.000 euro te betalen: grotendeels vanwege misgelopen inkomsten en deels als schadevergoeding. De rechtbank oordeelde dat de werkgever niet kon bewijzen dat Boejanova zich schuldig had gemaakt aan 'immoreel gedrag', aangezien zij hiervoor nog niet veroordeeld was.

Dit leidde kortstondig tot de vreemde situatie waarin het ziekenhuis gedwongen werd om iemand opnieuw in dienst te nemen die nog steeds vastzat op verdenking van het verspreiden van nepnieuws over het Russische leger. De voor Boejanova gunstige uitspraak werd echter daags nadien alweer teruggedraaid door een hogere rechter.

Ondertussen liep de strafzaak tegen Boejanova door. Er is geen videomateriaal van wat er gebeurde in de spreekkamer, waardoor de belangrijkste getuigen Akinsjina en haar zevenjarige zoon waren. De jongen legde kort na het incident een schriftelijke verklaring af bij een officier van de geheime dienst FSB, in aanwezigheid van een kinderpsycholoog. Hij bevestigde het verhaal en volgens de psycholoog gaf hij duidelijke antwoorden op alle vragen.

De jongen is echter niet zelf door de rechtbank gehoord. Wie de psycholoog is, is onbekend: hij getuigde vanuit een andere kamer met een vervormde stem, het is niet eens zeker of het gaat om een man of een vrouw.

Fantaste

Er was ook een ontlastende verklaring voor Boejanova, nota bene afkomstig van Valeria Bratsa – beheerder van het Telegram-kanaal Lera i bulochka waar Akinsjina haar verhaal voor het eerst deed. Bratsa, een Oekraïense vrouw die ooit haar land ontvluchtte na veroordeling wegens drugssmokkel, noemt Akinsjina tegenwoordig een fantast. ‘Wij hadden medelijden met haar en geloofden dat zij een ongelukkige echtgenote, weduwe en moeder van drie kinderen was,’ vertelde Bratsa afgelopen zomer aan de BBC. ‘We namen haar op als vriendin, maar die vriendin bleek niet alleen een verrader te zijn, maar ook een verborgen nazi.’

De openbare aanklager eiste vorige week op de laatste zittingsdag zes jaar strafkamp tegen Boejanova. In haar slotwoord herhaalde de kinderarts nog maar eens onschuldig te zijn. ‘Er is geen bewijs dat zo’n gesprek heeft plaatsgevonden, geen audio-opname. Zonder bewijs geen rechtszaak – zo luidt het gezegde. Waarom gelooft niemand mij? Een arts, zeker een kinderarts, kan geen kwaad wensen aan een kind of diens moeder, laat staan de psyche van een kind beschadigen.’

Hoewel de straf iets lager uitviel dan geëist, spreekt advocaat Tsjerdzjiev van een ‘monsterlijk wrede straf’. ‘Dit is zelfs voor mij onverwacht hard’, vertelde hij aan Telegramkanaal Astra.