Het net rond de verantwoordelijken voor de ramp met de MH17 sluit zich, maar het internationale onderzoeksteam JIT heeft nog onvoldoende bewijs om met concrete namen naar buiten te komen. Volgens officier van justitie Fred Westerbeke, leider van het strafrechtelijk onderzoek naar het neerschieten van het Maleisische passagiersvliegtuig op 17 juli 2014, duurt het rond krijgen van het bewijs tegen concrete verdachten ‘een paar maanden tot een jaar’. Alleen als er ‘morgen getuigen opduiken die het hele verhaal vertellen en het bewijs leveren, is het een kwestie van een paar weken,’ aldus Westerbeke in een exclusief interview met de onafhankelijke Russische krant Novaja Gazeta.
Volgens Westerbeke onttrekken de Russische autoriteiten zich niet volledig aan samenwerking met het JIT. Hoewel de onderzoekers een jaar geleden pas een maand ná de publicatie van het laatste rapport over de MH17-ramp uit Rusland de ruwe radardata van het station in Rostov kregen – bovendien niet in de gevraagde internationale standaard maar in een Russisch formaat – en ze sinds een maand de nu wel in internationaal formaat aangeleverde gegevens onderzoeken, zit de deur tussen Moskou en het JIT niet dicht.
‘Of er bereidheid tot samenwerking is? Ze hebben ons deze details verschaft. Er is een soort van samenwerking. Niets gaat soepel, zoals gebruikelijk in elk internationaal onderzoek, maar er is samenwerking,’ aldus Westerbeke in het vraaggesprek dat Novaja Gazeta zowel in het Engels als in het Russisch heeft gepubliceerd. De officier van justitie toont zich in het vraaggesprek positief over de medewerking die het JIT van de Oekraïense autoriteiten heeft gekregen.
Westerbeke bagatelliseert overigens het doorslaggevende belang van de ruwe radardata uit Rostov. Het radarstation in deze Zuid-Russische stad ten oosten van de Donbas zou geen enkele lancering van een Boek-raket hebben waargenomen. Dat heeft volgens het openbaar ministerie maar beperkte betekenis. ‘We hebben meer dan genoeg bewijs. Stel je voor. Je hebt een getuige van een misdrijf waar een persoon op een ander schoot? En je hebt een video en foto’s van de dader die een vuurwapen koopt en dit allemaal via de telefoon bespreekt? Je hebt dus elk stukje van het bewijs. Wat is dan de zin om naar andere vuurwapens in de stad te kijken en te zoeken en jezelf de vraag “waar zijn de radargegevens” te blijven stellen,’ zegt Westerbeke in Novaja Gazeta.
Nederland niet bereid tot uitruil met Rusland
De Nederlandse officier van justitie voegt er aan toe dat de versie dat de MH17 zou zijn neergeschoten door een Oekraïens jachtvliegtuig SU25 'complete lariekoek' is. Dit betoogde het Russische ministerie van Defensie in juli 2014 en, bijvoorbeeld, de Nederlandse journalist Karel van Wolferen hield deze versie nog in april 2017 voor mogelijk.
Tegen journalist Pavel Kanygin van Novaja Gazeta doet Westerbeke niet alleen uitvoerig de stand van zaken in het onderzoek uit de doeken, maar legt hij ook het Nederlandse rechtssysteem uit. Op de vraag van Novaja Gazeta of Westerbeke bereid is tot een uitruil met de Russische regering (quid pro quo over bijvoorbeeld de Nederlandse steun voor een Europees beleid om de sancties te verzachten) antwoordt Westerbeke: ‘Het is voor iemand in Rusland mogelijk lastig om te geloven, maar de aanklager in Nederland is onafhankelijk in zijn onderzoek. De minister van Buitenlandse Zaken kan de telefoon niet pakken en mij vertellen: hé makker, dit is de deal, Omgekeerd kan ik me niet wenden tot een minister of wie dan ook met een vergelijkbaar aanbod. Dat is het voordeel van Nederland: het onderzoek is hier buiten bereik van politici en wij blijven buiten hun business.’