De goede maatschappelijke stemming rond het WK Voetbal heeft niet geleid tot amnestie voor ‘politieke gevangenen’. Het omgekeerde is wel gebeurd. Halverwege het toernooi werd de Memorial-activist Joeri Dmitrijev, die eerder werd vrijgesproken van verspreiding van kinderporno, weer gearresteerd.
Anders dan de Olympische Winterspelen vier jaar geleden in Sotsji heeft het Wereldkampioenschap voetbal in Rusland nog niet geleid tot de vervroegde vrijlating van gedetineerden, die volgens mensenrechtenorganisaties worden vastgehouden als ‘politieke gevangenen’.
Joeri Dmitrijev bij eerdere aanhouding in mei 2018. Foto 7x7 Journal
Een dag voordat met de achtste finales de knock-outfase van het voetbaltoernooi begon, werd Oleg Navalny, de broer van oppositiepoliticus Aleksej Navalny, weliswaar vrijgelaten na een reguliere gevangenisstraf van drieënhalf jaar te hebben uitgezeten. Maar kort daarvoor was in het noordwesten van Rusland juist de anti-stalinistische onderzoeker/activist Joeri Dmitrijev uit Petrozavodsk gearresteerd. Volgens de politie zou Dmitrijev met de auto via Sint-Petersburg hebben willen vluchten naar Polen, om zo te ontkomen aan zijn rechtsgang. Dmitrijev zelf verklaarde dat hij slechts op weg was naar het Alexander Svirski-klooster in het Leningrad District om er ‘kaarsjes te branden’.
Joeri Dmitrijev
Joeri Dmitrijev is een 62-jarige historicus/archivaris uit Karelië. Sinds de perestrojka eind jaren tachtig is hij in Karelië, samen met andere activisten van het historisch genootschap Memorial, aan het zoeken naar massagraven uit de tijd van de stalinistische terreur. In 2016 werd hij voor dit werk door het regionale bestuur van Karelië geëerd met een lintje. Eind dat jaar werd Dmitrijev echter gearresteerd op verdenking van het verspreiden van kinderporno. De foto’s die Dmitrijev had gemaakt van zijn pleegdochter Natasja, die hij eerder had geadopteerd, werden door het openbaar ministerie al zodanig aangemerkt.
Dmitrijev is zelf ook een weeskind. Hij werd opgevoed door een pleeggezin, deels in Dresden omdat zijn pleegvader als officier diende in de Westgroep van het Sovjetleger. In een interview vertelde Dmitrijev over de band tussen hem en zijn pleegdochter, die hem altijd ‘papa’ zou hebben genoemd. Na ruim een jaar in voorarrest te hebben gezeten – en te zijn onderzocht door het beruchte psychiatrische Serbski Instituut in Moskou – werd Dmitrijev begin april door de rechtbank in Petrozavodsk vrijgesproken voor kinderporno. Op de dag dat het WK Voetbal op 14 juni in Moskou begon, vernietigde een hogere rechtbank in Karelië het eerdere vrijspraak-vonnis. Bijna twee weken later werd Dmitrijev aangehouden, nadat hij met een auto zijn woonplaats Petrozavodsk had verlaten. Dmitrijev werd opgepakt en verhoord. REN TV, een commercieel televisiestation dat loyaal aan de regering is, kreeg een videoregistratie van het eerste verhoor van Dmitrijev toegespeeld en zond de beelden uit. Justitie zou een nieuwe aanklacht in voorbereiding hebben: Dmitrijev zou nu ook voor seksueel misbruik worden gedagvaard.
Naamloos. Tekening van Oleg Navalny
Oleg Navalny
Twee dagen na de arrestatie van Joeri Dmitrijev kwam op vrijdag 29 juni Oleg Navalny vrij. De broer van corruptiebestrijder Aleksej Navalny had een straf van drieënhalf jaar uitgezeten in strafkamp# 5 in de provincie Orjol. Hij was eind 2014 veroordeeld voor ‘fraude’. Samen met zijn broer zouden ze Yver Rocher voor 26,8 miljoen roebel (toen circa 400.000 euro) benadeeld hebben. Anders dan Oleg Navalny, die zijn straf daadwerkelijk moest uitzitten, werd Aleksej Navalny veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf. In het strafkamp heeft Oleg Navalny veel getekend. Hier enkele voorbeelden van zijn werk. Hij illustreerde ook het boek Roes Sidjasjtsjaja van Olga Romanova, de drijvende kracht achter de ngo Rusland achter de tralies die naar Duitsland is uitgeweken. Hier een recent vraaggesprek met RaamopRusland. De tekeningen van Oleg Navalny zijn in oppositionele kringen zo populair, dat sommige Russen ze als tattoo laten zetten.
Human Rights Watch
De arrestatie van Joeri Dmitrijev was voor Human Rights Watch (HRW) in Moskou aanleiding aandacht te vragen voor de detentie van andere ‘politieke gevangenen’. Zo zit de Oekraïense cineast Oleg Sentsov nog steeds vast. Sentsov is sinds 14 mei in hongerstaking tegen een straf van 20 jaar wegens ‘terrorisme’ op de door Rusland geannexeerde Krim. Human Rights Watch hoopt niettemin dat het Kremlin nog voor het einde van het toernooi op zondag 15 juli genade voor recht laat gelden voor Sentsov. ‘We wachten wanhopig op nieuws over Sentsov’s vrijlating. Zoals we ook hunkeren naar de vrijlating van Ojoeb Titijev, de directeur van de mensenrechtenorganisatie Memorial in Tsjetsjenië, die gevangen is gezet op valse beschuldigingen van drugsbezit, terwijl de meedogenloze leider van Tsjetsjenië zich zat te vermaken met het Egyptische elftal’, aldus Tanja Loksjina van HRW-Moscow.
