Het hoofd van de Russische Nationale Garde en voormalig lijfwacht van president Poetin, generaal Viktor Zolotov, belooft in een videoboodschap ‘gehakt’ van Aleksej Navalny te maken. De oppositieleider beschuldigde de Nationale Garde eind augustus van knoeien met overheidsgeld.
Op 23 augustus presenteerde Navalny’s Fonds voor de Strijd tegen Corruptie (FBK) een onderzoek waarin het de Nationale Garde ervan beschuldigt overheidsgeld te verduisteren door voedsel voor de eigen strijdkrachten aan te kopen tegen te hoge prijzen. De maaltijden voor het eigen personeel zouden uitsluitend bij één bedrijf mogen worden gekocht, waardoor ruim een miljard roebel (ruim twaalf miljoen euro) zou zijn verduisterd. Volgens FBK profiteren premier Dmitri Medvedev en anderen uit zijn naaste kring van dit contract. In zijn videotoespraak noemt generaal Zolotov de beschuldigingen van FBK ‘vernederende, lasterlijke verzinsels’. Tegelijkertijd erkent hij dat corruptie voorkomt bij de Nationale Garde, maar hij verzekert dat dit probleem aangepakt wordt.
Generaal Zolotov reageert in videotoespraak op beschuldiging van corruptie door Navalny
Duelleren
Generaal Zolotov spreekt op agressieve en vernederende toon tot ‘meneer Navalny’ in de videoboodschap die ook te zien is op de officiële website van de Nationale Garde (Rosgvardija). De Nationale Garde, die verregaande bevoegdheden heeft om de binnenlandse orde te bewaken, werd in 2016 door Poetin opgericht en staat onder direct gezag van de president. De Garde telt ongeveer 350.000 man en bestaat uit troepen van het ministerie van Binnenlandse Zaken, commando's en leden van de rapid reaction forces van Rusland. Ze wordt wel Poetins pretoriaanse garde genoemd. Zolotov dreigt in het filmpje dat hij Navalny die hij het ‘schoothondje van de oppositie’ noemt, wel eens een lesje zal leren.
‘Nooit heeft iemand u er eens goed van langs gegeven op zo’n manier dat u het met al uw vezels in uw lichaam kon voelen,’ zegt Zolotov met gebalde vuist. Hij daagt Navalny persoonlijk uit voor een duel, een traditie waarmee edelen in het negentiende-eeuwse Rusland hun eer verdedigden. Navalny kan maar ongestraft op alles en iedereen afgeven, betoogt het hoofd van de Nationale Garde, wiens oproerpolitie er afgelopen zondag in verschillende Russische steden nog flink op los mepte tijdens de relatief kleine protesten tegen de verhoging van de pensioenleeftijd.
Over Navalny's beschuldigingen aan zijn adres zegt Zolotov: 'Ik ben inderdaad niet arm. Anders dan u zat ik, toen u nog op het potje zat, al in militaire dienst, werkte op de fabriek, was communistisch stootarbeider en daarna ging ik het zakenleven in.'
Wat stelt u eigenlijk voor, meneer Navalny, vraagt Zolotov zich af en geeft zelf dit antwoord: 'Het is duidelijk dat u een produkt bent uit een Amerikaans reageerbuisje. Natuurlijk bent u een marionet die de taak heeft gekregen alles om u heen te besmeuren om de situatie in het land politiek en economisch te destabiliseren. [...] Zoals ze bijvoorbeeld een Navalny in Oekraïne hebben gecreëerd en nu heeft een van de Navalny's, genaamd Porosjenko, een thuishaven in Marbella. Hij heeft daar alles, zijn business, bezit, onroerend goed. Jullie zijn allemaal zo, jullie hangen rond in het Balticum en daar bespreken jullie onderling het opbreken van onze staat in stukken. [...] Het volk is voor jullie niet meer dan vee, daar komen jullie openlijk voor uit. [...] Weet u, jullie zijn verrot en vermolmd van binnen, jullie kennen geen moraal en zedelijkheid, jullie hebben geen land en geen vaderland. [...] Neem Chodorkovski, die huilerige berouwbrieven aan de president schreef om uit de gevangenis te komen. Ze hebben hem vrijgelaten, hij smeerde hem naar het buitenland en hervatte daar zijn politiek van destabilisatie. Jullie zijn allemaal van die verrotte types.'
Zolotov beëindigt zijn boodschap met dit dreigement tegen Navalny: 'Als u mij of mijn gezin nóg eens beledigt, dan beloof ik u dat ik, voor ik over u heenstap en mijn voeten aan u afveeg, een publieke show ten overstaan van de manschappen van de Nationale Garde organiseer en ik verzeker u dat u zich daarna zult schamen u nog op straat te vertonen.' Zolotov was Poetins persoonlijke lijfwacht.
Navalny zit zelf dertig dagen vast voor een protest tegen de regering dat hij begin dit jaar organiseerde en hij heeft nog niet gereageerd op de uitspraken van Zolotov. Zijn vrouw Julia noemde Zolotov een 'lafaard' die zijn filmpje vertoont als Navalny er zelf niet op kan reageren. 'Hij is een lafaard omdat hij zich voor zijn filmpje heeft opgedirkt als een Latijns-Amerikaanse generaal of als een leider van de Tumba-Jumba-stam. Hij wil ons allen laten zien hoe cool hij is en dat hij een heel leger heeft om de privébelangen van zijn bazen en zichzelf te verdedigen. Hoewel dat leger betaald wordt van ons belastinggeld.'
Een jurist van FBK heeft laten weten dat het fonds bereid is in de rechtbank verantwoording af te leggen voor de beschuldiging aan het adres van de Nationale Garde. Georgi Alboerov, medewerker van FBK, zei tegen zakenkrant Vedomosti dat de videoboodschap niet alleen als een bedreiging gezien kan worden maar ook als een poging van Zolotov om zijn autoriteit ten overstaande van zijn ondergeschikten veilig te stellen.
‘Het is alsof de video gericht is aan het eigen publiek – aan de medewerkers van de Nationale Garde,’ zei Alboerov tegen de zakenkrant. Volgens de FBK-medewerker is het eten dat de strijdkrachten van de Nationale Garde krijgen voorgeschoteld helemaal niet van goede kwaliteit en kan het corruptieschandaal het moreel van het personeel aantasten.
Kremlin distantieert zich nauwelijks
Hoewel Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov uiteindelijk toegaf dat Zolotovs videoboodschap zonder toestemming van president Poetin gelanceerd is, had hij weinig moeite met het verrassende optreden van Zolotov. ‘Soms moet je gewetenloze laster met willekeurig welk middel bestrijden’ en ‘zulke laster kun je maar beter bij de wortel aanpakken’, luidde het commentaar namens het Kremlin. Volgens Peskov loopt Navalny overigens geen gevaar.
Het is opvallend dat het Kremlin zich niet nadrukkelijker distantieert van de video, schrijft Oleg Kasjin op de onafhankelijke website Republic. De dreigende taal van het hoofd van de Nationale Garde jegens een oppositiepoliticus wiens naam door de president angstvallig wordt vermeden, past niet in de politieke lijn van het Kremlin, maar kennelijk vindt het Kremlin de agressieve boodschap van een ordehandhaver acceptabel.
Volgens politicologe Tatjana Stanovaja van de Moskou Carnegie denktank laat de merkwaardige video van Zolotov zien dat de Russische politieke elite geen eenduidig antwoord heeft op de oppositiebeweging. In het filmpje zegt Zolotov dat Navalny allang gestraft had moeten worden. Hij lijkt daarmee niet zozeer Navalny terecht te wijzen als wel de politiek verantwoordelijken.
Dat Zolotov met zijn zelfverzekerde boodschap aan Navalny zijn positie in de Russische politieke arena probeert te versterken, lijkt zeker volgens Stanovaja. Maar de generaal met epauletten die zich beroept op een ‘oude traditie’ en een gearresteerde oppositiepoliticus uitdaagt voor een duel oogstte op de sociale media heel wat maatschappelijke hoon, ook al dringt dat niet door op de staatstelevisie. Zo daagden tientallen Russen Zolotov op hun beurt uit voor een duel, variërend van een rekenwedstrijd tot een kussengevecht.
Bronnen: Radio Svoboda, Meduza, Vedomosti, Carnegie Moscow Center, Republic