Een Moskouse jury heeft op 29 juni vijf mannen schuldig bevonden aan de moord op de Russische oppositiepoliticus Boris Nemtsov, die gold als één van Poetin’s meest kritische opponenten. Het proces, dat in oktober 2016 begon, wordt door de familie en aanhangers van Nemtsov beschouwd als een schijnvertoning die de werkelijke daders en opdrachtgevers buiten schot heeft gehouden. "Het belangrijkste is dat noch de organisatoren, noch de opdrachtgevers zijn gevonden', zei advocaat Vadim Prochorov. De rechter moet nog vonnis wijzen.
Op de brug vlakbij het Kremlin waar Nemtsov werd vermoord worden nog dagelijks bloemen gelegd
Na 8 maanden procederen in de zaak rondom de grootste politieke moord uit de recente Russische geschiedenis, werden vijf Tsjetsjenen schuldig bevonden. Een van hen is Zaoer Dadajev, voormalig officier in het notoire Sever-bataljon, een Tsjetsjeens veiligheidsleger dat dient als de persoonlijke garde van de Tsjetsjeense president Ramzan Kadyrov. Volgens de rechtbank heeft Dadajev het dodelijke schot gelost en handelden de andere vier als medeplichtigen. Als beloning voor de liquidatie zou hun als groep 15 miljoen roebel (223 duizend euro) zijn toegezegd.
Mishandeld
De jury had drie dagen nodig om tot een uitspraak te komen. Op 27 juni werd een vrouw uit de jury verwijderd omdat zij verzuimd had te vermelden dat haar overleden man een strafblad had. Een ander jurylid werd afgezet omdat hij ongeautoriseerd materiaal uit het onderzoek meebracht. Het lukte de jury niet om tot een unanieme uitspraak te komen. Daarom werd besloten om over iedere verdachte afzonderlijk te stemmen. Tien van de twaalf juryleden verklaarden Dadajev schuldig.
Hoofdverdachte Zaoer Dadajev bekende in 2016 aanvankelijk schuld, maar trok zijn bekentenis later in. Hij zei te zijn mishandeld door de politie. Ook de Russische mensenrechtenraad denkt aan mogelijke marteling.
De voormalige vicepremier Nemtsov werd in februari 2015 vlakbij het Kremlin zes keer beschoten met een 9mm pistool toen hij met zijn vriendin naar huis liep. De moord bracht een schok teweeg onder de Russische oppositie, duizenden rouwenden gingen de straat op om bloemen te leggen en Nemtsov de laatste eer te bewijzen. Ze toonden zich solidair met zijn politieke standpunten. Nemtsov werd vermoord toen hij bewijs aan het verzamelen was van de Russische betrokkenheid bij het conflict in Oekraïne. Hij zou over materiaal beschikt hebben dat moest bewijzen dat Russische troepen meevochten aan de kant van de separatisten. Volgens de Oekraïense president Petro Porosjenko wilde Nemtsov het bewijs naar buiten te brengen.
De openbaar aanklager wees Roeslan Moechoedinov, die sinds de moord op Nemtsov voortvluchtig is, als de opdrachtgever aan. Hij zou de vijf verdachten ook de 15 miljoen roebel hebben betaald. Maar de familie, aanhang en vrienden van Nemtsov met dochter Zjanna Nemtsova aan kop, achten dit onwaarschijnlijk. Moechoedinov was ‘slechts’ de persoonlijk chauffeur van topcommandant van het Sever-bataljon Roeslan Geremejev.
Nemtsovs aanhang gaat ervan uit dat Geremejev zelf het meesterbrein achter de moord is. De vijf Tsjetsjenen logeerden voorafgaand aan de liquidatie in het appartement van Geremejev. Onderzoekers verklaarden tijdens het proces dat ze naar Geremejev’s huis in Tsjetsjenië zijn gegaan, maar dat er niet werd opengedaan. Van Geremejev ontbrak ieder spoor, waarna de rechercheurs verder onderzoek lieten lopen.
Journalist en activist Nemtsova wil vooral helderheid over de banden tussen Dadajev en Kadyrov. Kort na zijn arrestatie loofde Kadyrov Dadajev als een ‘ware Russische patriot’. Nemtsova heeft herhaaldelijk verzocht om de Tsjetsjeense president Kadyrov op te roepen voor ondervraging in het proces. Dit werd keer op keer geweigerd. Kremlin-vriend Kadyrov ontving in de maand na de moord op Nemtsov nog een medaille uit handen van Poetin.
Nemtsova is vooral kritisch op het besluit van de rechter om vragen rondom haar vaders oppositiepolitiek niet toe te staan. Op Facebook uitte ze hierover haar ongenoegen:
‘In Rusland en de wereld is men ervan overtuigd dat de moord een politieke ondertoon had, maar onze onderzoekers en ons Hof ontkennen dat wat evident is.’ En: ‘Tegelijkertijd lukt het ze niet om een motief voor moord te construeren.’
Advocaat van de Nemtsov-familie Vadim Prochorov zegt ontevreden te zijn met het oordeel van de rechter en verklaart dat de familie volhoudt dat ‘Kadyrov’s naaste kring betrokken is bij de misdaad’.
‘Gezien de uitvoering en organisatie van de moord zijn we ervan overtuigd, dat de kiemen voor de moord direct bij de hoogste toppen van de Russische en Tsjetsjeense echelons liggen,’ zegt ook Olga Michajlova, eveneens advocaat van de Nemtsovs.
Nemtsov wordt nog dagelijks herdacht, een klein groepje anti-Kremlinactivisten bewaakt al meer dan 700 dagen een geïmproviseerd gedenkteken op de brug tegenover het Rode Plein waar Nemtsov werd neergeschoten. De burgemeester van Nizjni Novgorod Jelizaveta Solontsjenko heeft zich uitgesproken voor het oprichten van een monument ter nagedachtenis aan Nemtsov die als gouverneur van Nizjni Novgorod begin jaren ’90 de economie van de stad hielp groeien.