De Russische balletdanser Vladimir Sjkljarov is in de nacht van vrijdag op zaterdag op 39-jarige leeftijd overleden na een val van de vijfde verdieping van een flat in Sint-Petersburg. Sjkljarov, een tegenstander van de oorlog tegen Oekraïne, was een primo ballerino bij het befaamde Mariinskitheater in Sint-Petersburg. Over de precieze toedracht doen verschillende verhalen de ronde.

Vladimir Sjkljarov en Evgenija Obraztsova dansen de balkonscene uit Romeo en Julia tijdens de repetitie in theater Carre in Amsterdam in 2009. Foto: Olaf Kraak / ANP

De autoriteiten gaan er vooralsnog vanuit dat een noodlottig ongeval Sjkljarov fataal werd, al is het onderzoek nog niet helemaal afgerond. De persdienst van het Mariinskitheater omschrijft zijn dood als een 'enorme klap voor het theater en de hele balletwereld'. Een woordvoerster voegde daar tegenover de lokale internetkrant Fontanka aan toe: ‘Vladimir Sjkljarov had last van een rugblessure en zou op maandag 18 november een zware operatie aan zijn wervelkolom ondergaan. In de aanloop daarnaartoe gebruikte hij sterke pijnstillers.’

Het nieuws was nog maar net bekend, of bij de personeelsingang van het oude Soyuza Pechatnikovstraat ontstond een kleine bloemenzee.

Tegelijkertijd ging ook het geruchtencircuit meteen draaien.

Het Kremlingezinde Telegramkanaal Baza voerde anonieme familieleden op die zeiden dat Sjkljarov de laatste tijd worstelde met verslavingen en al meer dan een maand aan de drank was.

De nieuwssite 78.ru, doorgaans niet vies van sensatie, deed daar nog een schepje bovenop en meldde dat Sjkljarov het moeilijk had met de scheiding van balletdanseres Maria Sjirinkina. Hij zou haar de avond voor zijn dood hebben gevraagd hem op te sluiten in zijn appartement om te voorkomen dat hij naar verdovende middelen op zoek zou gaan. Eenmaal opgesloten zou hij toch de straat op hebben gewild. Daarom klom hij via zijn balkon naar dat van de buren, in de hoop dat die hem zouden binnenlaten. Ze waren niet thuis en toen de balletdanser weer op zijn eigen balkon probeerde te komen, zou hij naar beneden zijn gestort.

Tegenstander oorlog

Buitenlandse media en oppositiebloggers meldden in hun berichtgeving dat Sjkljarov een tegenstander was van Ruslands oorlog tegen Oekraïne, daarmee suggererend dat het Kremlin wellicht een hand had gehad in zijn dood.

De balletdanser verspreidde daags na de grootschalige invasie via een zijn leermeesters, de Oekraïens-Amerikaanse choreograaf Alexei Ratmansky, een bericht waarin hij zijn standpunt toen meteen kenbaar maakte. ‘Ik ben tegen de oorlog in Oekraïne! Ik sta voor de mensen, voor een vredige hemel boven ons hoofd,’ schreef Sjkljarov. ‘Mijn grootvader, Anatoli Filimonovitsj, behaalde met een gouden medaille zijn schooldiploma in Oekraïne. Mijn overgrootmoeder Sonja heeft haar hele leven in Kiev gewoond. Het is onmogelijk om zonder tranen naar alles te kijken wat er vandaag de dag gebeurt…’ 

Collega's mengen zich in geruchtencircuit

In een poging de dood van Sjkljarov uit maatschappelijk vaarwater te trekken, mengde oud-ballerina Irina Bartnovskaja, die veel samenwerkte met Sjkljarov, zich ook publiekelijk in de discussie. Ze openbaarde een WhatsApp-bericht dat haar oud-collega een dag voor zijn dood naar zijn arts zou hebben gestuurd. Sjkljarov schreef daarin dat hij zich geen raad wist met de pijn aan zijn heup en opzag tegen de aanstaande operatie. ‘Hij was thuis aan het herstellen, onder invloed van pijnstillers, en bereidde zich voor op een operatie aan zijn voet,’ aldus de lezing van Bartnovskaja. ‘Hij ging het balkon op om wat frisse lucht te halen en een sigaret te roken, verloor zijn evenwicht (het balkon was erg smal) en viel naar beneden vanaf de vijfde verdieping. Een dom en ondraaglijk tragisch ongeluk.’

Feit blijft dat de balletwereld met de in Sint-Petersburg geboren en getogen Sjkljarov een groot talent heeft verloren. Hij begon zijn opleiding aan de prestigeuze Vaganova Academie en trad in 2003 toe tot het Mariinski Ballet, waar hij in 2011 werd gepromoveerd tot hoofddanser. Gedurende zijn carrière schitterde hij in hoofdrollen van klassieke balletten zoals La Sylphide, Giselle, Het Zwanenmeer en De Notenkraker. 

Naast zijn werk bij het Mariinskitheater trad hij ook op als gastsolist bij prestigieuze gezelschappen, zoals het Beierse Staatsballet en The Royal Ballet in Londen. Hij mocht zich sinds 2020 ‘geëerd kunstenaar’  van de Russische Federatie noemen, een hoge onderscheiding voor zijn uitzonderlijke bijdragen aan de Russische kunst en cultuur. In zijn vrije tijd was hij vaak te vinden op de tribunes van voetbalclub Zenit St.-Petersburg.

Sjkljarov laat twee kinderen na uit zijn huwelijk met Maria Sjirinkina: zoon Aleksej en dochter Alexandra.