In diplomatiek opzicht is Oekraïne weer terug waar het een halfjaar geleden ook al was. Tijdens het meest recente bezoek van Volodymyr Zelensky aan Washington voerde zijn Amerikaanse collega Donald Trump druk uit op Oekraïne om in te stemmen met de eisen van Vladimir Poetin, en werd het verzoek om geavanceerde Tomahawk-raketten van tafel geveegd.

 Donald Trump en Volodymyr Zelensky ontmoeten elkaar in Washington in oktober 2025. Foto: Volodymyr Zelensky / Telegram

‘Deze rode lijn, ik weet niet eens waar die is. Ik ben daar nog nooit geweest’, zou Trump achter gesloten deuren hebben gezegd, terwijl hij naar een kaart van Oekraïne keek met daarop de frontlinie afgebeeld. De Amerikaanse president gooide met landkaarten, hield een scheldpartij en noemde de oorlog een ‘speciale militaire operatie’, een term die Vladimir Poetin gebruikt om de verwoesting in Oekraïne te bagatelliseren.

De ruzie vond ditmaal achter gesloten deuren plaats, en niet op live-televisie, zoals op 28 februari. Toch is Oekraïne nu weer terug bij af: Zelensky wordt door zowel Poetin als Trump gemaand om te capituleren, door grondgebied af te staan aan Rusland in ruil voor een vrede zonder veiligheidsgaranties.

De Oekraïense reactie is opvallend laconiek. ‘Het fenomeen van de Trump-schommel is weer opgedoken, waarbij de Amerikaanse president heen en weer schommelt tussen verschillende politieke standpunten’ schrijft de Oekraïense analist Volodymyr Fesenko. ‘In werkelijkheid gebeurde er [tijdens de ontmoeting] echter niets sensationeels.’

Op Oekraïense sociale media kanalen is er ook genoeg cynisme te bespeuren. ‘Trump nam de tijd om Zelensky’s jasje te complimenteren’, schrijft de populaire blogger Ihor Latsjenkov. ‘Nou, godzijdank dan maar.’

De volgende dag deelde Latsjenkov de onderstaande meme: ‘Verkoopt u Tomahawks?’, vraagt Zelensky in de foto aan Trump. ‘Nee, ik laat ze alleen zien’, antwoordt de baas van het Witte Huis.

Meme op Oekraïense sociale media. Foto: Telegram

Tomahawks

Zelensky reisde af naar Washington in de hoop dat hij een akkoord kon bereiken over Tomahawk-raketten. Daarmee zou Oekraïne meer schade kunnen aanrichten op doelen diep in Rusland. Maar toen Zelensky aankwam bleek dat Poetin het ‘geen goed idee’ vond om de raketten te leveren (aldus Trump). Bovendien heeft het Pentagon de raketten zelf nodig.

‘Het was duidelijk dat zowel Trump als zijn regering het onderwerp ‘Tomahawks' alleen gebruikten om druk uit te oefenen op Rusland, om Poetin te dwingen terug te keren naar de vredesonderhandelingen’, schrijft Fesenko. ‘En zodra Poetin Trump belde en bevestigde dat hij bereid was om de vredesbesprekingen te hervatten, was dat voor de Amerikaanse president voldoende om het onderwerp 'Tomahawks' (mogelijk tijdelijk) van de agenda te halen.’

Ontmoeting in Boedapest

Voorafgaand aan de gespannen ontmoeting in Washington kondigde Trump al aan dat hij Poetin op korte termijn in Boedapest wil ontmoeten, zonder Zelensky. Dat is een zeer symbolische plek, want juist in Boedapest stemde Oekraïne in 1994 in met het afstaan van zijn kernwapenarsenaal, in ruil voor veiligheidsgaranties van onder andere de VS en Rusland.

Daarnaast is Hongarije nog altijd lid van het Internationaal Strafhof. Het land heeft weliswaar aangekondigd dat het zich terugtrekt, maar is officieel nog verplicht om Poetin te arresteren bij zijn aankomst. Er staat immers een arrestatiebevel uit voor de Russische president. Als de ontmoeting daadwerkelijk plaatsvindt, zet Poetin niet alleen voet in een ICC-lidstaat, maar ook in de EU en de NAVO. Hij staat dan in het hol van de leeuw, zonder repercussies.

Maar Moskou haast zich niet om af te spreken, meldt CNN. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, belde met zijn Russische evenknie Sergei Lavrov om de ontmoeting tussen de presidenten voor te bereiden. Tijdens het gesprek zou voor Rubio duidelijk zijn geworden dat Rusland vasthoudt aan dezelfde maximalistische eisen die het al sinds 2022 verkondigt.

Herhaling van zetten

‘We zijn hier al eerder geweest. Meerdere keren. Nog niet zo lang geleden’, schrijft The Kyiv Independent in een hoofdredactioneel commentaar. ‘Zelfs door in te stemmen met de ontmoeting, trapt Trump al in de val en zal hij opnieuw voor gek worden gezet.’

Poetins eisen zijn niet veranderd. Zo wil hij dat Oekraïne de gehele Donbas opgeeft in ruil voor een staakt-het-vuren. Robuuste veiligheidsgaranties voor Oekraïne zijn voor het Kremlin onbespreekbaar. Het Kremlin liet ook al meermaals weten dat een vredesakkoord gepaard moet gaan met een significante krimp van het Oekraïense leger, en met ‘denazificatie’, oftewel een politieke zuivering die pro-Russische pionnen aan de macht moet brengen in Oekraïne.

‘Het is voor de Oekraïense samenleving onaanvaardbaar om de Donbas zonder slag of stoot aan Rusland af te staan, en Poetin weet dat’, zegt Oleksandr Merezjko, de voorzitter van de Oekraïense parlementaire commissie voor buitenlandse zaken, tegen The Financial Times. Volgens Merezjko legt Poetin dit idee mogelijk op tafel ‘met als doel verdeeldheid te zaaien binnen Oekraïne en onze eenheid te ondermijnen’.

Onbegrip

Donald Trump trekt zich hier weinig van aan, en geeft het Kremlin een nieuwe kans om tijd te rekken. Op de vraag of hij bezorgd is dat Poetin tijdrekt, zegt Trump op een persconferentie: ‘Ja, dat ben ik wel’. Niettemin is hij overtuigd dat Rusland uiteindelijk vrede wil.

In Washington ontbreekt het bewustzijn dat Rusland niet zal stoppen met zijn agressieoorlog zolang Poetins doelen niet zijn bereikt. Naarmate dit diplomatieke proces voortsleept zonder concrete resultaten verliest Oekraïne meer grondgebied en soldaten. Ondertussen verliest ook Rusland grote aantallen soldaten, maar Poetin is vooralsnog bereid om die prijs te betalen. Niets wijst erop dat Rusland water bij de wijn wil doen om tot een duurzaam vredesakkoord te komen. Alleen de capitulatie van Oekraïne volstaat.

Trump heeft ook geen oog voor de Oekraïense burgers die voor altijd hun huis kunnen kwijtraken als gevolg van zijn vredesplannen, waarbij Oekraïens grondgebied wordt afgestaan aan Rusland. Zoals Olga Burlyuk onlangs schreef voor RAAM wordt er over Oekraïens grondgebied gepraat alsof het een lege steppe is, zonder bevolking.

Hoop

Sommige Oekraïense analisten hebben nog altijd goede hoop dat Trump zich harder zal opstellen tegenover Rusland. ‘Hoe langer Trump blijft geloven in wonderbaarlijke ontmoetingen met Poetin, hoe sneller de “oorlog van Biden” de “oorlog van Trump” zal worden’, schrijft politicoloog Serhi Taran. Trump zou op termijn zijn geduld met Poetin kunnen verliezen, als diplomatieke toenadering geen resultaten oplevert. ‘Ik durf te stellen dat Trump nog een half jaar geduld zal hebben. Daarna zal hij zijn beleid moeten heroverwegen.’

Ook Volodymyr Fesenko is zijn hoop nog niet verloren: ‘De conclusie is simpel: tot nu toe is er nog niets ernstigs gebeurd, laat staan iets apocalyptisch. We gaan een nieuwe ronde van onderhandelingen in. In het beste geval zullen we na verloop van tijd tot een staakt-het-vuren komen. Zo niet, wat op dit moment waarschijnlijker is, dan zal de oorlog voor onbepaalde tijd voortduren en zal er nog hard moeten worden gevochten om deze te beëindigen, zowel aan het front als op diplomatiek vlak.’